TBMM’de oluşturulan ve AKP’li Hüseyin Yayman, MHP’li Feti Yıldız ve DEM’li Gülistan Koçyiğit’in yer aldığı heyetin İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde Abdullah Öcalan ile gerçekleştirdikleri “Terörsüz Türkiye” zirvesi gündeme bomba gibi düştü. Görüşmenin başlama ve bitiş saatleri belli değil ama Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nin olmazsa olmaz kuralları Meclis Heyeti için de uygulandı. Buna göre; Öcalan’la yapılan her görüşme elektronik video kayıt sistemi tarafından görüntülü ve sesli kayıt altına alınıyor. Görüşme bitiminde kayıtlar derhal güvenlik birimine teslim ediliyor. Tüm kayıtlar daha sonra Adalet Bakanlığı ve MİT arşivine gönderiliyor. Devlet görevlisi de görüşmede hazır bulunuyor. AKP ve MHP’ye yakın kaynaklar, görüşme notlarının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile MHP Genel başkanı Devlet Bahçeli’ye iletildiğini öne sürdüler.
Görüşme içeriğine dair ilk açıklama Meclis Başkanlığı tarafından yapıldı. Açıklamada yer alan şu paragraf ise çok dikkat çekiciydi:
“27 Şubat'ta yapılan Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı akabinde örgütün kendisini feshetmesi ve silah bırakması yönündeki açıklamaların yanı sıra Suriye'de 10 Mart mutabakatının hayata geçirilmesine yönelik sorulan sorular kapsamında detaylı beyanları alınmıştır”.
İşte görüşmenin şifresi de bu cümlede gizlidir diye düşündüm. Şifreyi çözmek için duayen Emekli Büyükelçi’yi arayarak 10 Mart Mutabakatı hakkında şu bilgiyi aldım:
“10 Mart 2025 tarihinde, Suriye Demokratik Güçleri (SDF) ile Ahmed el Şara yönetimindeki geçici Suriye hükümeti arasında bir mutabakat zaptı imzalandı.
Bu mutabakatın temel unsurları arasında şunlar yer alıyor:
Suriye’nin kuzeydoğusundaki ‘PKK/YPG’ yapılanmasının Suriye Demokratik Güçleri (SDG) olarak tanımlanması sonrası bölgedeki sivil ve askeri yapının Suriye devlet kurumları ile SDG tarafından entegrasyonun sağlanması.
Kürt topluluğunun Suriye devletinin eşit bir bileşeni olarak tanınması; vatandaşlık, anayasal haklar gibi hakların garanti edilmesi.
Kimlik, dil, bölge konularında 'ayrılık' çağrılarının reddedilmesi, Suriye toprak bütünlüğünün vurgulanması.
Kuzeydoğu Suriye’deki sınır kapıları, havaalanı, petrol ve gaz sahaları gibi stratejik altyapının devlet kontrolüne geçirilmesi yönünde taahhütler.
Bu mutabakatın yıl sonuna kadar da tamamlanması öngörülüyordu. Ancak somut adımlar atılmadı.
TÜRKİYE VE ABD AÇISINDAN ÖNEMİ NEDİR?
SDG, yıllardır ABD’nin askeri ve maddi desteğiyle hareket ediyordu; bu anlaşma, ABD’nin SDG üzerindeki etkisini ve bölgedeki dengeleri Kuzey Irak’ta kurulu özerk bölge benzeri yeniden şekillendirebilir. ABD’nin Suriye’deki varlığı ile güç ilişkilerinin yeniden tartışılmasına yol açabilir. Bu sırada Türkiye, SDG’nin geçmişte PKK ile bağlantılı olması nedeniyle bölgedeki gelişmeleri de yakından izliyor. Bu mutabakat, Türkiye açısından Suriye’nin kuzeyindeki güvenlik sorunlarını gündeme taşıyor.
Türkiye için esas soru şudur: "Bu anlaşma Türkiye sınırına yakın bölgelerdeki statüyü nasıl etkiler?"
Türkiye açısından ayrıca 'yerel özerklik' veya 'fiili ayrı yönetim' gibi gelişmeler elbette kaygı konusu. Meclis Başkanlığının resmi açıklaması, 10 Mart Mutabakatı’nın Türkiye açısından taşıdığı önemi ortaya koyuyor.
Sordum: "Öcalan’ın bu konuda tavrı İmralı zirvesinde ele alınan temel ve en önemli konu mudur?"
Emekli Büyükelçi: PKK’nın kendini feshetmesi yani Türkiye’de terör faaliyetlerini sonlandırması elbette önemli. Ama asıl çözülmeyen sorun Kuzey Suriye’de kurulması planlanan Özerk Kürt Bölgesi konusudur. Türkiye gerek Amerika gerek El Şara ile bu konuyu gündemde tutuyor. Meclis Alt Komisyonu Heyeti anlaşılan o ki Türkiye’nin güneyinde oluşacak muhtemel bir özerk bölge konusunda Öcalan’ın nasıl bir tavır göstereceğini sorgulamış. Diğer konular da elbette görüşülmüştür ama Meclis’in resmi açıklamasında 10 Mart Mutabakatından bahsedilmesi konunun Türkiye’nin gerek terör gerekse sınır güvenliği açısından önemini gösteriyor".
ORHAN UĞUROĞLU KİMDİR?
Ankara'nın tecrübeli gazetecilerinden Orhan Uğuroğlu, 4 Temmuz 1951’de Ankara’nın Çankaya ilçesinde doğdu. Aslen Kahramanmaraşlı olan Uğuroğlu, mesleğe 1969 yılında adım atmış, uzun yıllar çeşitli gazetelerde ve televizyon kanallarında görev yapmıştır. 50 yıldır bu meslekte olan Uğuroğlu, Yeni Tanin Gazetesi, Günaydın Gazetesi, Star TV ve Yeniçağ Gazetesi’nde çalışmıştır.
Orhan Uğuroğlu
