Harvard Tıp Fakültesi’nde kullanılan gelişmiş bir mikroskop, kanserin erken teşhisi ve yaşlanmayı yavaşlatma üzerine yürütülen araştırmalarda çığır açabilecek potansiyele sahip. Ancak bu teknolojiden tam anlamıyla yararlanabilmek için geliştirilen özel analiz yazılımlarının mimarı bilim insanı Kseniia Petrova, iki aydır göçmenlik gözaltı merkezinde tutuluyor. Çalışma bu nedenle kilitlenmiş durumda. 30 yaşındaki Petrova, Şubat ayında Boston Logan Havalimanı’nda, bilimsel çalışmalarda kullanılmak üzere taşıdığı kurbağa embriyosu örneklerini beyan etmediği gerekçesiyle gözaltına alındı. Rusya’ya sınır dışı edilme riskiyle karşı karşıya olan Petrova, Louisiana eyaletindeki ICE Richwood Islah Merkezi’nde tutuluyor. Petrova, savaş karşıtı tutumu nedeniyle ülkesine dönmekten endişe ettiğini belirtiyor.
Petrova’nın çalışmaları, Harvard’ın Sistem Biyolojisi Bölümü’nde baş araştırmacı olarak görev yapan Dr. Leon Peshkin tarafından da destekleniyor. Peshkin, Petrova'nın analiz yazılımları sayesinde 100 binden fazla mikroskobik görüntünün anlamlandırıldığını ve bu sayede yeni tedavilere ışık tutulabileceğini vurguladı. “Bu çalışmaları onsuz sürdürmek imkânsız” dedi. Petrova’nın avukatı Gregory Romanovsky, müvekkilinin yalnızca beyan eksikliğiyle suçlandığını, buna rağmen J-1 vizesinin iptal edildiğini belirtti. Benzer durumlarda genellikle küçük para cezalarının uygulandığını söyleyen Romanovsky, bu olayın yabancı bilim insanlarına yönelik daha geniş kapsamlı bir baskının parçası olduğunu savundu.
ABD İç Güvenlik Bakanlığı ise Petrova’nın ülkeye yasaklı madde taşıdığı yönünde yanlış beyan verdiğini öne sürdü. Petrova ise kendisine yöneltilen sorulara doğru yanıt verdiğini, ancak prosedürler hakkında yeterince bilgilendirilmediğini söylüyor. Bilim çevreleri, bu tür olayların uluslararası akademisyenleri ABD’den uzaklaştırabileceği konusunda uyarıyor. Dr. Peshkin, “Zaten etkisini görmeye başladık. Meslektaşlarım konferanslara gitmekten ya da ABD'de kalmaktan vazgeçiyor” dedi.
AKADEMİK BEYİN GÖÇÜ
Petrova'nın iş arkadaşları, onun sadece teknik bir uzman değil, aynı zamanda bilime tutkuyla bağlı bir araştırmacı olduğunu söylüyor. Postdoktoral araştırmacı William Trim, Petrova’nın çalışmaları olmadan, yeni mikroskobun sunduğu içgörülerin tam olarak değerlendirilemeyeceğini belirtti. “O, bu işi yapabilecek tek kişiydi” dedi. Harvard, Petrova’yı iki yıl önce, prestijli Moskova Fizik ve Teknoloji Enstitüsü mezunu olarak kadrosuna kattı. Daha önce Rutgers Üniversitesi’nde genom dizileme üzerine çalışmalara da katılan Petrova, bilimde demokrasiye ve ifade özgürlüğüne olan inancıyla tanınıyor.
NBC News’e verdiği röportajda, “Siyasi görüşümü gizlemek istemiyorum. Putin'e karşı konuşursanız tutuklanmanız neredeyse kaçınılmaz” dedi. Petrova’nın kaderi belirsizliğini korurken, bilim çevreleri ve akademik camia onun özgürlüğü için ses yükseltiyor. Eğer sınır dışı edilirse, hem kişisel güvenliği hem de yürüttüğü hayati araştırmalar ciddi tehlikeye girebilir.
