Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, "ABD'de işlerin iyiye gitmesi Fed'in (ABD Merkez Bankası) para basma sürecini sona erdirmesini beraberinde getirir, kötüye gitmesi ise bunun ertelenmesi anlamına gelebilir. Bu Türkiye için olumsuz değil. ABD'de işlerin iyiye gitmemesi petrol fiyatlarını da aşağı çeker, yine belki doların değerini olumsuz etkileyebilir. Bunlar aslında kısa vadede Türkiye açısından olumsuz gelişmeler değil. Ama ABD'deki bu durumun dünya ekonomisindeki toparlanmayı rayından çıkarma riski var" dedi.
CNN Türk televizyonunda değerlendirmelerde bulunan Şimşek, Türkiye'ye giren sıcak paraya ilişkin olarak, Fed Başkanı Ben Bernanke'nin yaptığı açıklamanın ardından piyasaların rahatsız olduğunu, parasal genişlemenin sonuna gelindiğine ilişkin tereddütlerin ortaya çıktığını söyledi.
Bu durumun gelişmekte olan ülkelere para girişini tersine çevirdiğini kaydeden Şimşek, "Temelleri sağlam olan ülkelere para her zaman akmaya devam edecek. Para aslında hala dünyada bol. Türkiye'nin bir cari açık problemi var, onun dışında ülkemizin temelleri, karşılaştırılabilir birçok gelişmekte olan ülkeye göre daha iyi. Bankaların sağlıklı bir yapıya sahip olması anlamında Türkiye en güçlü ekonomilerden biri, dolayısıyla aslında Türkiye'nin temelleri sağlam" değerlendirmesinde bulundu.
Şimşek, Türkiye'nin en büyük ticaret ortağı olan Avrupa Birliği'nin büyük bir kriz, dış ticaret fazlası verdiği Orta Doğu ülkelerinde çalkantılar olduğunu anımsatarak, "Fed bilançosunu neredeyse 4'e katladı. Buradan ne zaman çıkacağını gündeme getirdiği zaman piyasaları rahatsız ediyor. Bütün bunlara rağmen Türkiye'den para çıkışı son derece sınırlı oldu, eylül ayından itibaren de ülkeye net bazda para girişi başladı. Mayıs ile ağustos arasında bir çıkış oldu ancak, bu çıkış zirvede bile 4 milyar dolar civarındaydı. Şu bir gerçek ki bütün olay algı üzerine, Financial Times'ı okuduğunuzda Türkiye'nin bütçe açığına ilişkin yorum görüyorsunuz, halbuki bizim bütçe açığımız yüzde 1'ler civarında ama yine de hala Türkiye'yi dışarıda kategorize etme çabaları var" ifadelerini kullandı.
Brezilya, Güney Afrika ve Hindistan gibi ülkelerin bu süreçte Türkiye'den daha fazla etkilendiğini belirten Şimşek, siyasi istikrarın bu noktadaki önemine dikkati çekti. Şimşek, Avrupa'nın son yıllardaki en büyük sorununun güçlü bir siyasi liderlik sorunu olduğunu vurgulayarak, "Avrupa'da hakikaten bir siyasi istikrar sorunu vardı. Almanya'da Merkel'in güçlü bir şekilde seçilmiş olmasıyla Avrupa'daki bu sorunlar aşılabilir" diye konuştu.
'ABD BİZE 3. DÜNYA ÜLKESİ GİBİ GELİYOR'
Şimşek, küresel ekonominin tam toparlanma sürecine girmişken ABD'de bir siyasi kriz oluştuğuna işaret ederek, "ABD sıradan bir ülke değil ama şu anda 3. dünya ülkesi gibi davranıyor. Bu ABD'nin imajını olumsuz etkiliyor. Obama'nın Asya seyahatini ertelemesi tuhaf bir şey" dedi.
Söz konusu gelişmenin Türkiye'ye yansımalarına da değinen Şimşek, şöyle konuştu:
"ABD'de işlerin iyiye gitmesi Fed'in para basma sürecini sona erdirmesini beraberinde getirir, kötüye gitmesi ise bunun ertelenmesi anlamına gelebilir. Bu Türkiye için olumsuz değil. ABD'de işlerin iyiye gitmemesi petrol fiyatlarını da aşağı çeker, yine belki doların değerini olumsuz etkileyebilir. Bunlar kesin şeyler değil. Bunlar aslında kısa vadede Türkiye açısından olumsuz gelişmeler değil. Ama ABD'deki bu durumun dünya ekonomisindeki toparlanmayı rayından çıkarma riski de var. Dolayısıyla kısa vadede bize doğrudan olumsuz bir yansıması görülmüyor. ABD gibi bir ülkenin teknik bir iflasa gitmesi çok makul bir senaryo değil."
VATANDAŞLARIN YASTIK ALTINDAKİ DÖVİZİ SİSTEME SOKMASI
Bakan Şimşek, 4,8 milyar dolarlık sıcak para girişi hakkında yapılan spekülasyonlara değinerek, bu durumun adı üzerinde bir "net hata ve noksan" olduğunu dile getirdi. Bazen turizm gelirlerinin çok iyi hesaplanamadığını bu durumun bundan kaynaklanabileceğini ifade eden Şimşek, "Bir diğer önemli kaynak şu olabilir bizim vatandaş her zaman yastık altında döviz bulundurur ve şartlar ağırlaşınca o döviz piyasaya gelir. Yastık altından da para girdiğinde sisteme para girmiş olur illa Suriye'den gelmiş olması gerekmiyor. Suriye'den de gelebilir bilemiyorum" değerlendirmesinde bulundu.
Şimşek, söz konusu paranın Varlık Barışı'ndan bankalar yoluyla gelmesi durumunda da kaynağının belli olacağını belirterek, "Benim gözlemleyebildiğim kadarıyla o anlamda da çok büyük bir para girişi henüz yok. Ekonomist olarak benim tahminim vatandaşımızın yastık altındaki dövizi, altını piyasa getirip, sisteme sokmasıyla kaynaklandı" dedi.
'MERKEZ BANKASI BAŞARILI'
Şimşek, Merkez Bankası'nın kredibilitesinin önemine de değinerek, son yıllarda merkez bankalarından çok şeyler beklenmeye başladığının altını çizdi. Batıda merkez bankalarının süper kahraman rolüne zorlandığını kaydeden Şimşek, "Bugün bütün yük Fed'in üzerinde çünkü öbür ayaklar iyi çalışmıyor. Biz Türkiye'de uyumlu bir şekilde çalışıyoruz. Dünyada olup bitenleri dikkate alırsak iyi iş çıkardıkları kanısındayım, Merkez Bankamız o açıdan başarılı. Eleştirip yerden yere vurmak yanlış, bunu hak etmiyorlar, zor bir dönemden geçiyoruz ve onlardan çok şey bekliyoruz. Dünya ekonomisini ve petrol fiyatlarını biz şekillendirmiyoruz. Fed'in kararlarına bizim etkimiz yok ama bunlar bizi etkiliyor" ifadelerini kullandı.
Esnafların parasızlık nedeniyle yeni POS cihazlarını alamadığına ilişkin iddialarına ve ek süre taleplerine de cevap veren Şimşek, kendilerinin POS cihazları konusunda rekabet şartları oluşması amacıyla daha önce öteleme yaptıklarını ve bugün o şartların sağlandığını söyledi.
Mevcutların sisteme geçişi için bir iki yıl olduğuna dikkati çeken Şimşek, "Yeni bir erteleme gündemde değil. Kayıtdışılıkla mücadele bu ülkede en az terörle mücadele kadar önemli bir husus. Çünkü olay sadece vergi kaybı değil, olay Türkiye değil. Türkiye'nin rekabet gücü ve verimlik, Türkiye'de ölçek büyütmektir. Kayıtdışılık 76 milyondan da adeta çarpma gibi bir şeydir. Son yıllarda bu alanda ilerleme sağladık. Kayıtdışılık da AB ortalaması yüzde 18,5, hedefimiz 3-5 yılda AB hedefine doğru gitmek, sonra da Avrupa'nın en iyileri arasında yer almak" diye konuştu.
Yeni nesil POS cihazına neden gerek duyulduğunu da açıklayan Şimşek, "Eskiden bir restorana yada herhangi bir yere giderdiniz. Kredi kartıyla ödeme yapardınız, normalde onun hemen kayda geçmesi gerekiyordu ama fiş kesilmediği için geçmiyordu. Sonra da Maliye oturup POS cihazlarının çıktılarını incelerdi. Şimdi ise kredi kartı ile ödeyecekseniz POS cihazından fiş de çıkacak. Kredi kartıyla ödediğiniz ürüne zaten KDV dahil ama esnaf kardeşimiz fiş kesmediği zaman cebine atıyor. Fişi kesecek ki 76 milyona eğitim, sağlık olarak dönsün. Kayıtdışılıkla Mücadele Eylem planında öngörülen uygulamalarda hiç geri adım atmayacağız" değerlendirmesinde bulundu.
AKARRYAKITLA MÜCADELEDE ÇİP DÖNEMİ
Şu anda üzerinde çalıştıkları konular hakkında da bilgi veren Şimşek şöyle konuştu:
"Üzerinde çalıştığımız bir sürü konu var. Kayıtdışılıkla mücadele kapsamında akaryakıt kaçakçılığını önlemek için araçlara çip takmaktan tutun, elektronik fatura uygulamaya geçti, elektronik arşiv uygulamasına, müşteri cari hesap dediğimiz yani tüm mükellefler için biz, uluslararası derecelendirme kuruluşu gibi reyting yapacağız. Yani reytingi yoğun olanlara KDV iadesinde kolaylık sağlayacağız, iyi olmayanları da takibe alacağız denetleyeceğiz. Dolayısıyla mükellef, eğer yükümlülüklerini iyi yerine getiriyorsa başımız gözümüz üstünde yeri var, ödüllendireceğiz. Ama öbürlerini de tabiki ödüllendirmeyeceğiz."
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın kendilerine bir talimatları olduğunu ve bu konuda çalıştıklarını dile getiren Şimşek, "Gittiğimiz her yerde fırça yiyoruz. 'Niye bu KDV iadeleri bu kadar zaman alıyor?' diye. 'Milletin parasını iade edeceğiz, inceleme yapmamız lazım. Onları hızlandır' diyor. Şu anda KDV iadelerini nasıl hızlandırırız, özellikle ihracatçımıza nasıl daha çok yardımcı oluruz, bunlar üzerinde çalışıyoruz. Çalıştığımız çok konu var. Vergi denetiminde elektronik denetim sistemleri üzerine çalışıyoruz. Bunlar ufak, aşağıdan, derinlemesine yaptığımız mikro düzeydeki çalışmalar" diye konuştu.
