Türkiye-Rusya ilişkileri konusunda ünlü Rus uzmanlardan biri olan Viktor Nadein-Rayevskiy, uçak krizinden sonra bozulan iki ülke ilişkilerini değerlendirdi. Rayevskiy, uçak hadisesinden sonra, Rusya-Türkiye arasından yaşanan sert kırılmanın asıl sebebinin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "kibre kapılması" ve "halifelik gibi bazı istekleri" olduğunu iddia etti. Rus uzmana göre, "yeni bir Osmanlı oluşturmak isteyen" Erdoğan, "Bütün Müslümanların ruhani lideri gibi bir şey olmak istedi. Haliyle bu istekleri onun gidişatına yansıdı. Arap Baharı'na ve daha sonra Suriye'ye parmağını soktu. Yani her şey, Arap Baharı ile başladı."

Rayevskiy, "Erdoğan'ın özür dilemediği" uçak krizinin de tamamen bir provokasyon olduğunu savunarak, iki ülke ilişkilerinin son 85 yılın en kötü dönemine girdiğini dile getirdi. İlişkilerin daha da bozulacağı öngörüsünde bulunan Türkiye uzmanı, ancak çok eskiden olduğu gibi Türk ve Rus halkları arasında düşmanlık havası esmemesinin ise umut verici olduğunu dile getirdi.

HALBUKİ İLİŞKİLER HİÇ BU KADAR İYİ OLMAMIŞTI

Moskovsky Komsomolets-Turkey ve Cihan Haber Ajansı editörlerinin sorularını cevaplayan Rusya Bilimler Akademisi eski öğretim üyesi Viktor Nadein-Rayevskiy, uçak krizi öncesine kadarki Rus-Türk ilişkilerini de değerlendirdi. Rayevskiy, Putin ve Erdoğan döneminde iki ülke ilişkilerinin "gerçekten dost ve partner olarak inşa edildiğini" kaydetti. Osmanlı ve Sovyet dönemlerindeki ilişkilerin farklı olduğunu belirten Rayevskiy, "Sanırım tüm zamanları bile ele alsak, son yıllardaki kadar sıcak ilişkilerimiz hiçbir zaman olmamıştır." dedi.

'ERDOĞAN'IN HALİFELİK HEVESİ GİDİŞATA DA YANSIDI'

Halen Karadeniz-Hazar Bölge Enstitüsü Sosyal ve Politik Bilimler Bölüm Başkanlığı'nı da yürütmekte olan Viktor Nadein-Rayevskiy, "İlişkiler neden değişti?" sorusuna şu cevabı verdi: "Bence Erdoğan kibre kapıldı. Ahmet Davutoğlu'nun da belirttiği gibi yeni bir Osmanlı oluşturma gibi bir isteği oldu. Farklı şekillerde olsun, farklı birleşimler olsun veya Türkiye himayesi altında bir şeyler. Bir de yeni İslam dünyasının halifesi olmak istedi. Bu da yeni bir formatta. Herhangi bir imparatorluktan bahsetmiyorum. Bütün Müslümanların ruhani lideri gibi bir şey olmak istedi. Haliyle bu istekleri onun gidişatına yansıdı. Arap Baharı'na ve daha sonra Suriye'ye parmağını soktu. Yani her şey Arap Baharı ile başladı."

'UÇAK OLAYI PROVOKASYONDU'

Uçak krizini "daha önceden hazırlanmış ve planlanmış bir provokasyon" olarak değerlendiren Türkiye uzmanı Rayevskiy, iddialarını şöyle sürdürdü: "Bu konuda daha önce Wikileaks belgelerinde bir şeyler görmüştük. İfadelerimi sadece bunlara dayandırmıyorum. Bizim kontrol sistemimiz, uydu ve lokal olanlar, bunlar gerçekten çok gelişmiş. Tüm bu operasyonları görecek kadar iyi. Evet bu bir provokasyondu. Evet uçak birkaç kontrol noktasına girdi. Onu izleyenler, bu uçağın havada savaşacak bir uçak olmadığını biliyorlardı. Bu yüzden onun peşine F-16'ları yolladılar. Saldırı anında side-winder roketleri kullandılar, bunlar ısı tuzağına duyarsız. Bizim uçağımız böyle bir vuruş durumunda tamamen savunmasız kaldı. Rus uçağı bir bombardıman uçağıydı, havada savaşabilecek özellikleri yoktu. Havadan havaya roket sistemi yoktu. Pilotlarımız hiçbir şekilde buna karşı savunma yapamazlardı."

17 SANİYELİK İHLAL, 10 KEZ UYARI İÇİN AZ DEĞİL Mİ?

Rayevskiy, iddialarına şöyle devam etti: "Türk F-16'ları bizim uçaklarımızın yanında uçtular ve etrafında daireler çizdiler, bu bir gerçek. Bizim gözetim sistemlerimiz tüm bu olanları izledi. Ve sadece bizimkilerde değil. Amerikalıların belirttiği üzere uçağımız güya Türkiye sınırlarını 17 saniye boyunca ihlal etti. 17 saniye ihlal, 10 kere uyarı yapmak için az değil mi? Bu kadar uyarı yapmak için çok kısa bir süre. Bombardıman uçağı neden korunmasızdı? Çünkü, Türkiye IŞİD'le savaştığını söylüyordu. Yani Rusya ile koalisyonun içinde gibiydi. Bu yüzden Rusya tüm uçuş bilgilerini Türkiye ve ABD ile paylaşıyordu. Uçuş yüksekliği, güzergah, operasyon süreleri gibi. İşte bu nedenle Putin, bu olayı "ihanet" olarak nitelendirdi."

Şu anda Rusya ve Türkiye arasındaki ilişkilerin son 85 yılın en kötü dönemine geldiğini vurgulayan Viktor Nadein-Rayevskiy, "Ve şu anki durum gösteriyor ki ilişkiler daha da bozulacaktır. Çünkü Putin tarafından durumu çözmek için açıklanan yol haritası, Erdoğan tarafından kabul edilmedi." öngörüsünde bulundu.

ESKİDEN HALKLAR DA DÜŞMAN KAMPLARDAYDI, ŞİMDİ DEĞİL

Karadeniz-Hazar Bölge Enstitüsü Sosyal ve Politik Bilimler Bölüm Başkanı, ilişkilerin bozulmasının halklar arasındaki ilişkilere yansıması konusunda ise "Halk ve iktidar, her zaman aynı şey değildir." değerlendirmesinde bulundu. Ardından şunları ekledi: "Yine de, Türkiye henüz tam diktatörlük yetkisi altına girmedi. Açıktır ki, iktidar ve liderler gelip gidicidirler, ülke ve halk ise kalıcıdır. Türkiye'yi anlamamız için bu çok önemli bir noktadır. Rusya halkı bunu anlıyor. Ve Rusya halkı Türklere karşı çok farklı davranıyor."

Halklar arasındaki ilişkilerin artık bugün geçmişte olduğu gibi olmadığının altını çizen Rus uzman, "Sovyet döneminde öyle değildi, o dönemde biz iki düşman kamptaydık, iki düşman ülkeydik ve iki düşman ulustuk. Ne yazık ki, son kamuoyu yoklamaları halkın Türkiye'ye karşı ilişkilerinin biraz bozulduğunu gösterdi. Süreç başladı ve devam ediyor. Onu durdurmak iyi olurdu, ama biz sadece kendi tarafımızdan bunu halledemeyiz. Çünkü şu anda top Türkiye'nin tarafında. Asıl bu durumda herhangi başka bir ülke gibi, Türk iktidarı tedbirlerini hemen alacaktı veya almayacaktı. Yani hemen gidip NATO'ya şikayet etmeden, durumu düzeltmek ve çatışmayı önlemek için anında Rus askeri ve Rus hükümeti ile kurulmuş olan doğrudan iletişim hatlarını kullanabilirdi. Özür dileyerek durumu açıklayabilirlerdi. Erdoğan ise NATO'ya koştu. Ve belirtmek isterim ki orada da, beklediği tam desteği de alamadı." diye konuştu.