Kış aylarında artan karbonmonoksit gazı zehirlenmelerine karşı uyarıda bulunan İzmir Üniversitesi Hastanesi doktorlarından Acil Tıp Uzmanı Doç. Dr. Cem Ertan, "Sobanın içinde yakılan odun ya da kömürün tam olarak iyi yandığından emin olmak lazım" dedi.
Kış aylarında bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden sobadan sızan karbonmonoksit gazı ile pek çok insan zehirlenmeye maruz kalıyor ve onlarca insan hayatını kaybediyor. Sağlık uzmanlarının "sessiz katil" olarak tanımladığı, soba kullanılan evlerde karbonmonoksit zehirlenmelerine karşı İzmir Üniversitesi Hastanesi Acil Tıp Uzmanı Doç. Dr. Cem Ertan, uyarılarda bulundu. Karbonmonoksit zehirlenmesinin diğer zehirlenmeler gibi kendini belli etmediğini belirten Ertan, "Karbonmonoksit gazına maruz kalanlar; baş ağrısı, halsizlik, aşırı bir uyku hali, gribal enfeksiyona benzer bulgu göstergesidir. Birkaç gece aynı ortamda kalabiliyor. Bu en sık karşılaşılan bir durum" dedi.
Yoğun bir şekilde karbonmonoksit gazına uğramış birine yapılması gerekenleri sıralayan Doç. Dr. Cem Ertan, "Kişinin eğer bilinci yerindeyse kendini o ortamdan dışarı çıkarması lazım. Eğer bilinci kapalı ise mutlaka bu kişi açık havaya çıkarılmalıdır. Kapalı ortamın pencerelerini açıp havalandırmak lazım. Kişi hemen hastanelerin aciline kaldırılmalıdır" diye konuştu.
İYİ HAVALANDIRMA EN ÖNEMLİ KORUNMA
Soba zehirlenmelerine karşı alınan önleme dikkat çeken Doç. Dr. Ertan, şunları söyledi:
"Sobanın içinde yakılan odun ya da kömürün tam olarak iyi yandığından emin olmak lazım. Bunun için yapılmasın gerek en önemli şey iyi havalandırma, soba bacalarının çektiğinden emin olmak lazım. Eksik yanma olursa, yani iyi oksijenlenmediği için odun veya kömür tam olarak yanmazsa, işte o zaman karbonmonoksit salınmaya başlıyor ortama. Karbonmonoksit vücutta oksijen taşıyan hücreleri oksijenin kendisinden çok daha fazla bağlanıyor. Öyle olunca ortam ne kadar oksijen olursa olsun kişi kendini kaybediyor. Dolayısıyla yapılacak en önemli şey o gazın ortamdan uzaklaştırılması. İyi havalanma en önemli korunma yöntemi.'
KÖMÜR YA DA ODUNUN YANIŞ ŞEKLİNE DİKKAT EDİLMELİ
Sobada yakılan odun ya da kömürün iyi yandığının nasıl anlaşılacağını anlatan İzmir Üniversitesi Hastanesi Acil Tıp Uzmanı Doç. Dr. Cem Ertan, sözlerini şöyle sürdürdü: "Sobada yakılan odun ya da kömürden çıkan duman miktarı ve canlı alevin olmaması çok önemli. Alevin miktarı, güçlülüğü bizim için oksijenin yeterli olduğunun bir göstergesi. Sobada yakılan kömür ya da odun yeterli oksijenlenmiyor, için için yanıyorsa ortamdan oksijeni alabildiği kadar çekiyor ancak karbon kökenli bir yakacak olduğu için beraberinde oksijenle karbon birleşip karbonmonoksit gazını ortaya salıyor demektir. Bu bizim için kaygı vericidir.'
GECE SOBA YANMASIN
Gece yanan sobalara değinen Doç. Dr. Ertan, şunları söyledi: "Gece ısınmak için yanmaya devam eden soba ne yazık ki defalarca ölümle sonuçlanan bir hata. Ancak biz bu hatalardan çok ders çıkarıyoruz gibi görünmüyoruz. Gece sırf ısınması için özellikle küçük evlerde, 5-6 kişinin aynı ortamda yattığı evlerde yakılan bir soba bütün ailenin ne yazık ki vefatı ile sonuçlanıyor. Gece özellikle canlı yanmanın sona erdiği hele ki baca iyi çekmiyorsa ya da ters rüzgar varsa lodos gibi, bu durumlarda karbonmonoksit gazı salınması daha da artıyor. Kişiler zaten uykuda olduğu için tatsız, kokusuz hiçbir uyarı vermeyen karbonmonoksiti solumaya devam ediyor. Uykuları daha da derinleşiyor ve ne yazık ki artık kanlarında hiç oksijen kalmayana kadar karbonmonoksite maruz kalıyor ve bir nevi boğularak hayatını kaybediyor."
SESSİZ KATİL KIŞ AYLARINDA EN BÜYÜK TEHDİT
Ertan, soba yakılan evlerde dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıraladı: "İyi havalandırma, iyi kalite kömür kullanılmalı. Mutlaka bacaların temizliğinin düzenli yapılması. Baca çekişinden emin olmak. Burada ucuza kaçmak ya da ihmalkar davranmak hayat kaybıyla sonuçlanabilen hatalar. Soba yakılıyorsa, ucuz kömür yakmamak lazım hayatımız o kadar ucuz değil. Karbonoksit gibi sessiz bir katil gerçekten kış aylarında bizleri tehdit ediyor. Daha uyanık olmalıyız. Halkımızda karbonmonoksit gazına kaldığı şüphesi varsa, kendi kendine geçmesini beklemeden hastanelerin acil servislerine başvursun tedavilerini yaptırsın.'
