Çoğu zaman yorgunluk ya da soğuk algınlığına bağlayıp doktora gitmeyi ertelediğimiz ses kısıklığı, gırtlak kanserinden, ses teli kistlerine kadar ciddi hastalıkların habercisi olabilir.
Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi Kulak Burun Boğaz Uzmanı Dr. Şenel Beysel; ses kısıklıklarının nedenlerini ve yapılması gereken tetkik ve tedavi yöntemlerini anlattı:
Sesin şiddetindeki azalma ses kısıklığı olarak adlandırılır. Ama bunun dışında sesin tümüyle kaybı, boğukluk oluşması, parazitli karakter alması da ses kısıklığının içine girer.
Akciğerlerden gelen havanın gırtlaktan geçerken ses tellerini titreştirmesi sesin temelini oluşturur. Oluşan bu ham ses yutak, dil, dişler, dudaklar, burun ve sinüslerin de katkısıyla işlenerek şekillenir. Ses telleri ağız yutaktan sonra devam eden gırtlakta yer alır.
Sesin oluşumuna katkıda bulunan, yukarda saydığımız her yapının (akciğer, ses telleri, yutak, dil, dişler, dudaklar, burun ve sinüsler) hastalığı, bozukluğu ses kısıklığına neden olabilmektedir. Bu nedenler çok basit kendiliğinden geçebilecek bir virüs infeksiyonundan, çok ciddi bir kanser hastalığına kadar geniş bir yelpazeyi kapsar.
ANİ (AKUT) SES KISIKLIĞI NEDENLERİ
Ani gelişen gırtlak iltihabı (larenjit),
Sesin hatalı kullanımı, zorlanması,
Yüksek doz sigara içme/ dumanına maruz kalma ani gelişen ses kısıklığı nedenlerindendir.
MÜZMİN (KRONİK) SES KISIKLIĞI NEDENLERİ
Ses tellerindeki kist
Nodül ve polipler
Bazı akciğer hastalıkları
Gırtlak ve çevre dokularının tümörleri
Ses tellerinin hareketini sağlayan sinirden kaynaklanan felçler,
Uzun süreli sigara kullanımı nedeniyle ses telinde oluşan tahriş,
Mideden gırtlağa asit içeriğinin kaçması (reflü) nedeniyle oluşan asit yanığı,
Alerji ve sinüs iltihaplarına bağlı geniz akıntısının ses tellerini irrite etmesi
Psikolojik nedenlerle de müzmin ve tekrarlayıcı ses kısıklıkları oluşabilmektedir.
SES KISIKLIĞI 10 GÜNÜ BULDUYSA DİKKAT!
Ses kısıklığında tanı ve tedavisi bir hekim tarafından yapılmalıdır. Ses kısıklığını gidermek için evde uygulanan yöntemler fayda yerine zarar verebilir. 10 günü bulan bir ses kısıklığı ise mutlaka bir KBB uzmanı tarafından muayene edilerek değerlendirilmelidir.
TETKİKLERI İHMAL ETMEYİN
Ses kısıklığı birçok farklı nedenden oluşabildiği için, ses teli muayenesi ile tedavisi mümkün olan bir hastalık tesbit edilemediğinde ya da saptanıp da hastalığın kökenini araştırmak gerektiğinde bazı tetkiklerin yapılması da gerekebilmektedir. Bu tetkikler;
Akciğer ve sinüs röntgenleri
Ses tellerinde ödem olduğunda şüphe varsa alerji testleri
Ses telinde lezyon olmadan hareket kısıtlığı varsa beyin ve göğüs bilgisaraylı tomografisi
Direkt rijit laringoskopi (Gırtlak içi)
Ses telinde bir lezyon varsa biyopsi
Daha çok ses telinin kanserlerinde gerek duyulan gırtlak bölgesinin bilgisayarlı tomografive Manyetik rezonansı (MR)
Ses telinde yanık nedenli bir düzensizlik varsa reflü araştırması için mide endoskopisidir.
NODÜLLERE SES TERAPİSİ
Her hastalıkta olduğu gibi asıl amaç ses kısıklığının tedavisinde de hastalığın nedenine yönelik olmalıdır. Ses kısıklığına neden olan genel bir hastalık varsa tedavi ona yönelik olmalıdır:
Viral ya da bakterilerden kaynaklanan bir infeksiyonsa ilaçla tedavi edilmektedir.
Ses telinde nodül varsa tedavi öncelikle ses terapisi olmalıdır. Tedavi edilemediği durumlarda cerrahi tedaviye yönelerek lezyon ameliyatla çıkarılmalıdır.
Ses teli felcinde nedenler çok farklıdır. Bu neden tesbit edilerek tedavi ona göre ilaç, eğitim, cerrahi gibi yöntemlerden uygun olanı uygulanabilmektedir.
Ses kısıklığının nedeni reflü ise tedavi mide asidini düşürme ve kaçağı önlemeye yöneliktir. Bu durumda tedavi öncelikle ilaç tedavisidir. Buna yanıt alınamazsa cerrahi tedavi düşünülebilir.
Gırtlak kanserinde çok özel durumlar dışında tedavi şekli ameliyattır. Ses telinde sınırlı küçük lezyonlarda bazen radyoterapi (ışın tedavisi) de işe yaramaktadır.
CERRAHİ TEDAVİNİN ZAMANI ÖNEMLİ!
Cerrahi tedavi genellikle başka bir tedavi mümkün olmadığı durumlarda tercih edilir. Önlem, ses terapisi ya da ilaç tedavisi ile düzelme olasılığı olan durumlarda öncelikle bu tedavi şekilleri denenmeli yanıt alınamıyorsa cerrahi uygulanmalıdır. Ancak kanser ya da kanserleşme riski olan durumlarda cerrahi genellikle öncelikli seçenek olmaktadır.
GUATR AMELİYATLARINDAN (TİROİDEKTOMİ) SONRA SES KISIKLIĞI OLABİLİR Mİ?
Ses telinin hareketini sağlayan sinir beyinden çıkar, aşağıya boyundan geçerek iner. Tiroit bezi de bu sinirin geçtiği bir bölgedir. Bu bölge ameliyatları sırasında bazen ses teli siniri zedelenebilindiğinden ya da kesilebildiğinden, bazen de çevre dokularda oluşan kanama ve ödemin basısından ses teli felci olabilmektedir.
Kesi dışındaki sorunlar genellikle zamanla ve ek tedavilerle ameliyat gerekmeksizin düzelmektedir. Ancak kesi durumlarında ses teli tek ya da çift taraflı felç olabilmektedir. Bu durumlarda kesilerde ve özellikle çift taraflı kesilerde cerrahi hatta bazen acil cerrahi onarım gerektirebilmektedir.
SESİMİZİ KORUMAK İÇİN;
Sigara ve alkol gibi tahriş edici maddelerden uzak durulmalı
Sesi çok zorlamayıp doğru kullanılmalı
Bol su içmek,
Boğazı tahriş edici zorlamalardan uzak durmak,
Reflü varsa bunun tedavisini erken ve uygun şekilde yapmak,
Nem ve ısısı uygun ortamlarda bulunmak.
