Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) Dış Ticaret Verileri temel alınarak hazırlanan Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Dijital Veri Paneli'ne göre, bu yılın ilk 9 ayında tarım, gıda ve içecek sektörü geçen yıl aynı döneme göre yüzde 5,37 artışla 18,86 milyar dolar ihracat ve yüzde 8,92 artışla 16,85 milyar dolar ithalat yaptı.
TGDF'den yapılan açıklamaya göre, eylül itibarıyla aylık temelde ihracat geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 7,71 artışla 2 milyar 330 milyon dolar olurken, ithalat yüzde 21,68 azalarak 1 milyar 310 milyon dolar oldu.
Eylül ayında, buğday ithalatı yüzde 20,8 artarken, soya fasulyesi ithalatı yüzde 18,9 düştü.
Temmuz ve ağustostan sonra eylül ayında da en dikkati çekici gelişme sığır ithalatındaki artış oldu. Bu ayda sığır ithalatı yüzde 799 arttı. Yılın 9 ayında 705,5 milyon dolar tutarında sığır ithalatı yapılırken, sadece eylüldeki ithalatın tutarı 126,8 milyon dolar oldu.
Eylül ayındaki sığır ithalatında en büyük pay 56,6 milyon dolarla Brezilya'ya ait olurken, bu ülkeyi 33,3 milyon dolarla Uruguay ve 9,5 milyon dolarla Çekya izledi.
Yılın 9 ayında tarım, gıda ve içecek sektöründe dış ticaret dengesi fazla verdi.
Ocak-ağustos döneminde 940 milyon dolar fazla veren dış ticaret dengesi ocak-eylül döneminde de 2,01 milyar dolar fazlaya ulaştı.
Her ne kadar ocak-eylül döneminde sektör dış ticaret fazlası verse de geçen yıl ocak-eylül döneminde 2,43 milyar dolar olan dış ticaret fazlası bu yıl aynı dönemde yüzde 17,72 gerilemiş oldu. Eylül ayı itibarıyla aylık bazda ise dış ticaret dengesi 1,02 milyar dolar fazlaya ulaştı.
Yılın ilk 9 ayında birim ihracat değeri geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 2,23 düşüşle 1,170 dolar/ton oldu. İthalat birim değeri ise geçen yıl aynı dönemle karşılaştırıldığında yüzde 10,99 azalarak 621 dolar/ton oldu.
Dış ticarette öne çıkan ürünler
Yılın 9 ayında ihracatta öne çıkan ürünlerde ilk sırayı 1 milyar 102,9 milyon dolar ile un aldı. Bu ürünü 727 milyon dolar ile rafine ayçiçeği yağı ve 616,3 milyon dolar ile fındık içi izledi. Bu ürünler, ocak-eylül dönemi itibarıyla toplam ihracatın yaklaşık yüzde 13,9'unu oluşturdu. Aynı dönemde en fazla ithal edilen ürün 2 milyar 832,4 milyon dolar ile buğday oldu. Buğdayı 1 milyar 422,1 milyon dolar ile soya fasulyesi ve 1 milyar 99 milyon dolar ile ham ayçiçeği yağı takip etti. Bu 3 ürün, ocak-eylül dönemi itibarıyla toplam ithalatın yüzde 31,7'sini oluşturdu.
Aylık temelde değerlendirildiğinde, eylül ayında ihracatta öne çıkan ürünlerde ilk sırayı 147,6 milyon dolar ile durum buğdayı alırken, bunu 134,7 milyon dolar ile buğday unu ve 95,6 milyon dolar ile mısır danesi izledi. Aynı ayda en fazla ithal edilen ürünler 126,8 milyon dolar ile sığır, 111,4 milyon dolar ile buğday ve 108,5 milyon dolar ile soya fasulyesi olarak sıralandı.
İthalatta Rusya ve Ukrayna ilk sıradaki yerini korudu
Yılın 9 ayında yapılan ithalatta ilk sırayı 2 milyar 833 milyon dolar ile buğday aldı. Rusya ve Ukrayna, buğdayın en fazla ithal edildiği ilk iki ülke olmayı sürdürdü. Bu dönemde, Rusya'dan 2 milyar 88,7 milyon dolar ve Ukrayna'dan 702,2 milyon dolar tutarında buğday ithalatı yapıldı. Bu iki ülkenin toplam buğday ithalatındaki payı yaklaşık yüzde 98,5 oldu.
Aylık temelde bakıldığında ise eylüldeki 126,8 milyon dolarlık buğday ithalatının 98,1 milyon dolarlık kısmı Rusya'dan yapıldı. Rusya’nın ardından Ukrayna'dan 12,5 milyon dolarlık buğday ithalatı yapıldı.
Yılın 9 ayında buğdaydan sonra 1 milyar 422,1 milyon dolar tutarında soya fasulyesi ve 1 milyar 99,6 milyon dolar tutarında ham ayçiçeği yağı ithal edildi.
Soya fasulyesi ithalinde ilk sırayı 891,4 milyon dolar ile Brezilya alırken, bu ülkeyi Ukrayna ve ABD takip etti. Ayçiçeği yağında ise sıralama 694,8 milyon dolar ile Ukrayna, 387,6 milyon dolar ile Rusya ve 15,7 milyon dolar ile Bulgaristan oldu.
Türkiye'nin ithalatında ilk 3 sırada yer alan 3 üründe ithalatın büyük bölümünün Rusya ve Ukrayna'dan yapılmasına devam edildi.
En fazla ihracat ve ithalat yapan sektörler
Yılın 9 aylık dış ticaret verileri sektörlere göre incelendiğinde, en fazla ihracatın 2 milyar 32 milyon dolar ile şeker ve şekerli mamuller sektöründe yapıldığı görüldü. Bu sektörü sırasıyla bitkisel yağ, yaş meyve, makarna ve sert kabuklu meyveler sektörleri takip etti.
Şeker ve şekerli mamuller sektörünün toplam ihracat içindeki payı yüzde 10,77, bitkisel yağ sektörünün yüzde 9,6, yaş meyve sektörünün yüzde 8,27, makarna sektörünün yüzde 7 ve sert kabuklu meyveler sektörünün yüzde 6,7 oldu.
Yine aynı dönemde en fazla ithalat 4 milyar 312 milyon dolar ile hayvan yemi sektöründe gerçekleşti. Bu sektörün ardından en fazla ithalat yapan sektörler, un, bitkisel yağ, canlı hayvan ticareti ile kakao ve çikolata olarak sıralandı.
Hayvan yemi sektörünün toplam ithalat içindeki payı yüzde 25,5, un sektörünün yüzde 18,2, bitkisel yağ sektörünün yüzde 16,7, canlı hayvan ticareti sektörünün yüzde 4,3 ile kakao ve çikolata sektörünün yüzde 3,5 oldu.
Dış ticarette öne çıkan ülkeler
Bu yılın ilk 9 ayında dış ticaret verileri ülke bazında değerlendirildiğinde, en fazla ihracat yapılan ülke 2 milyar 206 milyon dolar ile Irak oldu. Irak'tan sonra en fazla ihracat, 1 milyar 332 milyon dolar ile Almanya'ya, 1 milyar 302 milyon dolar ile Rusya'ya, 1 milyar 184 milyon dolar ile ABD'ye ve 825 milyon dolar ile İtalya'ya yapıldı. Yılın ilk 9 ayında, bu 5 ülkeye yapılan ihracat toplam ihracatın yüzde 36,31'ini oluşturdu.
Aynı dönemde ülke bazında ithalat en fazla 4 milyar 148 milyon dolar ile Rusya'dan yapıldı. Bu ülkeyi, 2 milyar 385 milyon dolar ile Ukrayna, 1 milyar 537 milyon dolar ile Brezilya, 772 milyon dolar ile ABD ve 750 milyon dolar ile Malezya izledi. Bu 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 56,92'sini oluşturdu.
Türkiye'nin en fazla ithalat yaptığı ilk 2 ülke sıralamasında Rusya ve Ukrayna yerini korudu. Bu iki ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzde 38,77'sine denk. Türkiye, yılın ilk 9 ayında en fazla ihracat yaptığı ülkelerden Irak'a un, dondurulmuş tavuk eti, kırmızı mercimek, Almanya'ya ambalajlı fındık, fındık içi, kiraz, Rusya'ya ise alabalık, şeftali ve mandalina ihraç etti.
Türkiye aynı dönemde en fazla ithalat yaptığı Rusya'dan buğday, dane mısır, ham ayçiçeği, Ukrayna'dan buğday, ham ayçiçeği yağı, soya fasulyesi ve Brezilya'dan ise soya fasulyesi, sığır ve kahve ithal etti.
İstanbul Haber Ajansı
