Milli mücadeleyi başlatmak üzere 19 Mayıs 1919'da Samsun'a ayak basan Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün, kurmaylarıyla birlikte Amasya sınırına kadar geçtiği tarihi yol, koruma altına alınıyor.
Ata Yolu'nu, güzergah üzerindeki kültürel eserleri gelecek kuşaklara aktarmak ve rotayı turizm ögesi haline getirmek için harekete geçen Samsun Büyükşehir Belediyesi, Samsun-Suluova arasındaki güzergahı nazım imar ve çevre düzeni planlarına işliyor.
Kurtuluş Savaşı'nın ilk adımını Samsun'da atan Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün Kavak, Havza ve ardından Amasya'ya uzanan esrarengiz ve zorlu yolculuğu, bugüne kadar çözülüp aydınlatılamadı. Bu nedenle tarih kitaplarına yazılamayan ve öğrencilere anlatılamayan milli mücadelenin ilk yolculuğu, Samsun Büyükşehir Belediyesi'nin titiz çalışmasıyla gün ışığına çıkarılıyor. Büyük Önder'i Samsun'dan Kavak'a, oradan da işgalleri protesto edecek ilk genelgeyi yazacağı Havza'ya ulaştıran, ardından da Amasya'ya geçiren tarihi Ata Yolu'nu araştıran Büyükşehir Belediyesi, Osmanlı arşivlerindeki belgelerden ve 1957 yılına ait karayollarını gösteren haritalardan yararlanarak, gerçek yolu koruma altına alacak.
Tarihi Ata Yolu Rotası çalışmaları hakkında bilgi veren Samsun Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Zennube Albayrak, Milli Mücadele'nin ilk güzergahını doğal haliyle koruyup turizme kazandıracaklarını söyledi. Atatürk'ün Samsun'dan Havza'ya geçtiği yol güzergahı üzerinde bir çok çalışma gerçekleştireceklerini ifade eden Albayrak, şunları kaydetti: "Atatürk'ün o tarihlerde ikamet ettiği bina, günümüzde Atatürk Evi Müzesi olarak ziyaretçilere hizmet veriyor. Ancak Samsun'a gelişinden Amasya'ya geçişine kadar olan süreçte kullandığı gerçek yol, maalesef gerektiği şekilde korunamayıp, tanıtılamadı. Bu nedenle Ata Yolu Rotası'nı koruyup hem günümüz insanlarına hem de gelecek nesillere tanıtmak, anlatmak ve miras bırakmak için çalışmalar başlattık. Bu kapsamda güzergahın Suluova da dahil olmak üzere 1/25.000 ölçekli nazım imar planı ve 1/50.000 ölçekli çevre düzen planını hazırlıyoruz. Bundan amacımız, rota üzerinde yer alan menfez, köprü, han, sanat yapıları ve o günden kalan bina kalıntılarının doğal dokusunun aynen kalması için yol güzergahını koruma altına almaktır."
"Herhangi bir plan olmadığı için birçok kurum ve kuruluş, yolun dokusunu bozacak, doğallığını kaybettirecek ve tarihi kimliğini yitirtecek alt yapı çalışmalarına izin vermektedir." diyen Genel Sekreter Yardımcısı Zennube Albayrak, "Bu nedenle imar ve çevre düzeni planlarını Samsun merkezden başlayıp Kavak ve Havza ilçelerimizden geçip Suluova'da son bulan güzergahın Samsun Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde kalan kısmı Büyükşehir Belediyesi Meclisi'nce, Amasya ili sınırlarında kalan kısmının ise Suluova Belediye Meclisi'nce görüşülmesinin sağlanması doğrultusunda hazırlıyoruz." ifadelerini kullandı.
Güzergah üzerinde yapılacak çalışmalardan da bahseden Albayrak, "Sonuç olarak Ata Yolu Rotası'nı, güzergah üzerinde yer alan kültürel değerlerin korunması yanında turizm ögesi haline getirmeyi hedefliyoruz. Bu nedenle yol güzergahında yer alan 5 Göz Un Fabrikası'nın tarihini anlatacağız. Ayrıca 8 Göz Un Fabrikası ve bu fabrika sınırları içinde yer alan Bayram Çonoğlu Evi'ni de koruma altına alacağız." dedi.
