Bilimsel dayanağı olmayan halk arasındaki yanlış bilgi ve inanışlar, mantar zehirlenmelerini artıran nedenlerin başında geliyor. "Salyangozlar zehirli mantarları yemezler', "Zehirli mantar gümüş kaşıkla pişirilirse kaşık kararır', "Çayır ve ağaçlarda yetişen mantarlar zehirli değildir" gibi gerçekle bağdaşmayan bilgiler öldürebiliyor.
Özellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında yağışların bol olduğu mevsimlerde bilinçsizce toplanıp tüketilen mantarlar, ölümlere varan zehirlenmelere yol açıyor. Türkiye'nin bulunan en zehirli mantar türleri ise ağulu mantar, yalancı dede mantarı, sinek mantarı ve köygöçüren mantarı.
Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı bünyesinde 1986 yılından bu yana faaliyet gösteren Ulusal Zehir Danışma Merkezi'nin (UZEM) 114 UZEM Çağrı Merkezi, her türlü zehirlenme durumlarında medikal destek vermek için 7 günü 24 saat hizmet veriyor. Merkeze gelen çağrılar, mantar zehirlenmelerinin kaynağının halk arasındaki yanlış inanış ve bilgilere dayandığını ortaya koydu.
YANLIŞ HALK BİLGİLERİ
"Zehirli mantarların tadı yenebilen mantarlarınkinden farklı değildir. " bilgisine dikkat çeken UZEM yetkilileri, mantarla ilgili yanlış halk inançlarını şöyle sıraladı:
"Mantarın iç kısmı mavileşirse bu mantar zehirlidir.
Sirkeli ve tuzlu suda kaynatmakla mantarın zehri alınır.
Kurutulmuş mantarın yenmesiyle zehirlenme olmaz.
Çayırlarda yetişen mantarlar zehirli değildir.
Mantar koparıldığında rengi değişmezse mantar zehirsizdir.
Ağaçlardaki mantarlar zehirsizdir.
Zehirli mantar gümüş kaşıkla pişirilirse kaşık kararır.
Salyangozlar zehirli mantarları yemezler."
KÜLTÜR MANTARLARI ZEHİRLER Mİ?
Sağlık Bakanlığı'nın vatandaşları bilinçlendirmek için hazırladığı bir broşürde; kültür mantarlarının bünyelerinde zehirli maddeleri bulundurmadığından bir zehirlenme görülmesinin mümkün olmadığını vurguladı. Ancak, kültür mantarlarının yetiştiği ortam itibarıyla, bazı mikroorganizmalar mantarların üzerinde bulunabileceği hatırlatılarak, "Bu mikroorganizmayla bulaşık mantarların çiğ olarak yenmesi sonucunda çok hafif mide ve bağırsak şikâyetlerinin gelişebileceği de unutulmamalıdır. Bunlara ilaveten, mantar alırken ambalajlı olanlar tercih edilmeli; ayrıca, ambalajda tüketiciyi bilgilendirmeye yönelik bazı bilgilerin yer aldığı etiketlerin olup olmadığına da dikkat edilmelidir." bilgisi aktarıldı.
MANTAR ZEHİRLENMESİNDEN NASIL KORUNMALIYIZ?
Ulusal Zehir Danışma Merkezi (UZEM) yetkilileri, zehirlenmelerin önemli bir kısmı esasında çok basit önlemlerle engellenebilecek nitelikte olduğunu bildirdi. Bu çerçevede, mantar zehirlenmeleri de çok basit bir şekilde önlenebilecek bir zehirlenme tipi olup zehirlenmenin engellenmesindeki tek çare de doğal alanlarda yetişen mantarların kesinlikle yenmemesi; bunun yerine kültür mantarının tercih edilmesi olduğunu aktardı.
MANTAR ZEHİRLENMESİNİN BELİRTİLERİ
Doğal ortamında bilinçsizce toplanıp tüketilen mantarların zehirlenme belirtileri ise şöyle: "Sersemlik, bilinç bulanıklığı, baş dönmesi, karın ağrısı, uykuya meyil, tansiyon düşüklüğü, denge bozukluğu, sulu/kanlı ishal, kas ağrıları, bulanık görme, ağızda metalik tat, nabızda artış, yüz ve boyunda kızarma, bulantı ve kusma, terleme, ağızda sekresyon artışı, konuşma güçlüğü."
