Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdür Vekili Nail Kırmacı, fındık bahçelerini zirai dondan korumanın yollarını açıkladı.
Fındığın, Samsun'da da yer aldığı gibi Karadeniz Bölgesi'nin geleneksel bir ürünü olduğunu ve ekonomik anlamda tarımı yapıldığını belirten Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdür Vekili Nail Kırmacı, "Bazı yıllarda meydana gelen olumsuz iklim koşulları ve düşük sıcaklıklara bağlı verim düşüklüğü görülebilmektedir. Bitkilerin yetişme ortamındaki atmosfer sıcaklığının sıfır derecenin altına düşmesi ile don olayı meydana gelmektedir. Bu durum etkilenme biçimine göre kültür bitkilerinde ekonomik anlamda önemli kayıplara sebep olmaktadır. Fındık, fenolojik evrelerine bağlı olarak meydana gelecek donlardan büyük ölçüde zarar görmektedir. Fındık bitkisinin gövdesi tam dinlenme döneminde -25 dereceye kadar dayanabilmektedir. Gelişmenin başlamasıyla bu dayanıklılık azalmaktadır. Erkek çiçekler yani püsler açmadan önce anterler içerisinde iken -8 derecede, fenerlenme döneminde ise çiçek tozları -4 derecede zarar görmeye başlar. Karanfil olarak adlandırılan dişi çiçekler ise yine -8 dereceden itibaren zarar görmeye başlamakta ve -16 derecede tamamen ölmektedir. İlkbaharın geç donları, tomurcukların kabardığı, karanfillerin sap oluşturmaya başladığı dönemde -2 dereceden itibaren zarar vermektedir. Yeni oluşmaya başlayan meyveler dona karşı çok hassastır. Hasar oranı donun şiddeti ve süresine bağlı olarak değişmektedir" dedi.
Samsun'da 2014 yılı Mart ayında meydana gelen zirai donda, fındıkta büyük oranda ürün kayıplarının meydana geldiğini hatırlatan Kırmacı, "İklim değişiklikleri nedeniyle kış aylarında son yıllarda sıcaklıklar yüksek seyretmektedir. Mevsim normallerinin üzerinde seyreden bu sıcaklıklar diğer bitkilerde olduğu gibi fındıkta da bitkinin erken uyanmasına neden olmaktadır. Erken uyanan bitki ise soğuklara karşı hassas hale gelmekte ve ilkbaharda meydana gelebilecek olan donlardan büyük oranda zarar görmektedir. Üreticiler don zararına karşı bahçelerini gözlemleyerek ve iklim verilerini de dikkate alarak tedbirlerini almalıdır. Aksi durumda sarf ettikleri emek ve masrafların karşılığını alamayabilirler. Özellikle üretim sezonu boyunca fındık bahçelerinin bakımının iyi bir şekilde yapılması önemlidir. Gübreler yaptırılacak olan toprak ve yaprak analizleri neticesine göre uygun biçimde verilmelidir. Don zararından tamamen koruyan ve Bakanlığımızca ruhsat verilen herhangi bir ürün bulunmamaktadır. Bitkinin geç uyanmasını sağlayan bitki gelişim düzenleyicileri bulunmaktadır. Fakat bunlar donun etkisini tamamen yok etmeyip donun şiddetini bir miktar azaltabilmektedirler" diye konuştu.
Don zararından korumak için yapılması gereken tedbirler hakkında bilgi veren Kırmacı, "Bahçenin değişik yerlerinde özellikle de rüzgarın geldiği yönde bol duman veren sap, saman, kuru ot, fındık zurufu, paçavra gibi maddeler yakılarak bitkilerin ve arazi yüzeyinin duman içinde kalması sağlanır. Yağmurlama sulama sistemiyle sulama yapılır. Su donarken çevresine ısı vererek toprak yüzeyinde sıcaklığın düşmesini önler. Don olacağı beklenen gecelerden önce bahçeler sulanır. Toprağın üzeri hasır, plastik örtü malzemeleri ile örtülerek ısı kaybı önlenebilir. Bazı kimyasal maddeler kullanılarak sisleme yapılabilir. Havaya su buharı püskürtülerek nem oranı artırılır. Bahçenin uygun yerlerine konulacak vantilatör ile hava sirkülasyonu sağlanarak soğuk havanın birikmesi önlenebilir. Bahçenin uygun yerlerinde odun, kömür, lastik vb. yakarak ısıtma yapılabilir. Kültürel önlemler ile bitkilerde meydana gelebilecek don zararı önlenebilir ya da azaltılabilir. Don tehlikesi bulunan yerlerde bahçe tesisinde dona karşı dayanıklı ilkbaharda geç uyanan çeşitler yani foşa, çakıldak gibi bitkiler tercih edilmeli, bitkinin soğuğa hassasiyetini arttıracak olan fazla azotlu gübrelemeden kaçınılmalıdır. Ayrıca hava akımının geldiği yanlara uygun ağaç dikmek suretiyle rüzgar perdeleri oluşturulabilir. Fındık üreticilerinin dona karşı gerekli önlemleri almaları, kullanacakları bitki koruma ürünlerini yetkili bayilerden temin etmeleri, Bakanlığımızca ruhsat verilen ürünleri tercih etmeleri ve en önemlisi de Tarım Sigortası ile ürünlerini zamanında sigortalatmaları yararlarına olacaktır" şeklinde konuştu.
