Havaların soğumasıyla başlayan kombi ve soba kullanımı, karbonmonoksit zehirlenmelerini yine gündeme getirdi. Karbonmonoksit gazı, renksiz, kokusuz ve tatsız olması nedeniyle çok zor fark ediliyor ve bu nedenle koruyucu tedbirler daha fazla önem taşıyor.
Çetin kış şartlarının hüküm sürdüğü ve bugünlerde rüzgârında etkili olduğu Bayburt'ta karbonmonoksit zehirlenmelerine dikkat çekildi.
Vatandaşların duyarlı ve dikkatli olması istenerek karbonmonoksit zehirlenmelerine karşı uyarılarda bulunuldu.
- Doğalgaz idarelerince test ve kabulleri yapılmamış tesisatlar kesinlikle kullanılmamalı.
- Doğalgaz cihazların devreye alınması mutlaka yetkili servisler tarafından yapılmalı.
- Cihazların yıllık periyodik bakımları mutlaka yaptırılmalı. Bakım sonrasında yetkili firmadan mutlaka bakım tutanağı imzalı ve kaşeli temin edilmeli.
- 1 metre küp doğalgazı yakmak için 10 metre küp hava kullanılır. Bu nedenle bacalı cihazların bulunduğu mekanların havalandırılması çok önemli. Bacalı cihazların bulunduğu ortamlardaki havalandırma menfezleri kesinlikle kapatılmamalı, sürekli açık ve temiz tutulmalı.
'Doğalgaz borularını çamaşır askısı gibi kullanmayın"
- Doğalgaz tesisat boruları işlevi dışında, elektrik topraklaması, çamaşır askısı gibi başka amaçlar için kesinlikle kullanılmamalı.
- Doğalgaz cihazları bağlantı yerlerinden gaz sızıntısı yapabileceğinden temizlik gibi nedenlerle yerinden oynatılmamalı.
- Doğalgaz havayla yüzde 5 ile yüzde 15 oranında karıştığı anda patlayıcı özelliği olan bir gaz. Herhangi bir elektrik kıvılcımını önlemek için doğalgaz borularının geçtiği mahalde kesinlikle çıplak elektrik kablosu bulunmamalı.
'Doğalgaz borularını dolapla, lambiriyle kapatmayın"
- Elektrik Tesisatları mutlaka topraklanmış olmalı.
- Doğalgaz boruları mutlaka açıkta olmalı üzerleri dolap, lambri gibi malzemelerle kapatılmamalı.
- Bacalı doğalgaz cihazlarında cihaz davlumbazının üzerinde baca tepmesi esnasında cihazın otomatik olarak gazını kesen bir düzenek bulunuyor. Bu sensör kesinlikle iptal edilmemeli ve periyodik bakımlarda yetkili servislerce kontrol edilmeli.
- Doğalgazlı bacaların cihazları yılda en az bir kez itfaiyelere veya itfaiyelerin yetkilendirdiği firmalara temizletilmeli. Bir metre küp doğalgaz yandığı zaman iki metre küp su buharı oluşuyor. Bu su buharı zamanla baca sıvalarını ve tuğlalarını eriterek dökülmelere dolayısıyla baca tıkanmalarına sebep olabiliyor.
'Aynı bacaya iki cihaz bağlamayın"
- Bir dairede aynı bacaya kesinlikle iki cihaz bağlanmamalı. Mutfaklarda birisi şofben veya kombi, diğeri aspiratör için mutlaka iki ayrı baca bulunmalı.
- Doğalgazlı bacalı cihazların bacalara bağlandığı esnek borunun cihazla bağlantılı olduğu çevre tamamen alüminyumlu folyo bantla izole edilmeli.
- Atık gaz borusu olarak, çok çabuk deforme olan esnek alüminyum bağlantı malzemesi kullanılıyorsa bu bağlantı, esnek çelik borularla değiştirilmeli.
- Bacalı cihaz kullanan abonelerin havadaki karbon monoksit oranını ölçerek alarm veren cihazları kullanması baca gazından kaynaklı zehirlenmeleri büyük ölçüde önler.
'Baca kalınlığı en az 10 santim olmalı"
- Bacalar standartlara uygun yaptırılmalı, bacalar mutlaka yalıtılmalı.
- Baca duvarı et kalınlığı en az 10 santim olmalı.
- Baca malzemesi olarak delikli tuğla kullanılmamalı, dolu baca tuğlası, seramik malzeme veya paslanmaz çelik bacalar tercih edilmeli.
- Baca çevresinde türbülans oluşmaması için baca, yüksek bina, ağaç gibi herhangi bir engelden en az 6 metre uzakta olmalı.
- Baca gazının soğuyarak sızmasını önlemek için baca üzerinde yarık ve çatlak olmamalı.
'Bacalarda mutlaka şapka kullanılmalı"
- Rüzgarlı havalarda baca tepmesini, yağmur suyunun baca içini ıslatmasını engellemek ve kuşlar, ağaç yaprakları gibi şeylerin bacanın içine girmesini önlemek için bacada baca şapkası olmalı.
- Yangın emniyeti ve çevresindeki engellerden etkilenmemesi için bacaların çatının en tepe noktasından itibaren yüksekliği en az 50-80 santim olmalı. Bacanın çatının alt seviyesinden yüksekliği de en az 1 metreyi bulmalı.
- Duman gazları akış hızının her noktada aynı olması için bacaların kesit alanı her noktada aynı olmalı ve baca çapının en az 13 santim olmasına dikkat edilmeli.
- Baca yüksekliğinin yeterli olması, baca çekişini iyileştireceğinden etkili baca yüksekliği en az 3,5 metre olmalı ve alev kopmasını engellemek için en fazla 5 metreyi geçmemeli.
- Isıtma cihazlarının bağlı olduğu bacalara hiçbir şekilde aspiratör gibi başka bir cihaz bağlanmamalı.
Karbondioksit zehirlenmesi nedir?
Karbonmonoksit zehirlenmesi genel olarak fosil yakıt denilen kömür, petrol ürünleri, odun, doğalgaz gibi yakıtların yeterli derecede hava olmadığı zaman eksik oksijenle yanmasından kaynaklanıyor. Bu durumda yanma ürünü olarak karbon monoksit yerine karbon monoksit gazı oluşuyor.
Karbonmonoksit gazı da çok zehirli bir gaz. Yetişkin bir insanın, ortalama yarım saat yüzde 1 oranında karbonmonoksit gazı içeren bir odada kapalı kalması, yaşamını yitirmesine yol açıyor.
Renksiz, kokusuz ve tatsız olduğu için fark edilemeyen bu gaz, solunum yoluyla akciğerlere gelerek, temizlenen kana yapışıyor ve kanın vücuda oksijen taşımasını engelliyor.
Karbonmonoksit zehirlenmesinin başlıca belirtileri uyku hali, baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı, bilinç bulanıklığı, genel bitkinlik ve halsizlik. Bu belirtilerin tespiti halinde kişinin hemen açık havaya çıkarılması ve acil hastaneye götürülmesi gerekiyor.
