Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Türkiye'nin sınır güvenliğinin tesisine katkı sağlamak ve yasa dışı ticaretle mücadele etmek amacıyla gümrük kapılarında teknik altyapılarla güvenliği üst seviyeye taşıyor.
Bu kapsamda, kara gümrük kapılarında plaka tanıma, yüz kayıt, kapalı devre televizyon (CCTV), radyasyon izleme sistemleriyle araç, konteyner ve tren tarama, kişilerin üstlerinde taşıdıkları kaçak eşya-patlayıcı madde ve silah tespit gibi güvenlik teknolojisinin gerektirdiği tüm sistemler aktif kullanılıyor.
Bakanlığın TÜBİTAK iş birliğiyle geliştirdiği ve Türkiye'de ilk kez uygulanan milli bir sistemle kişilerin üstlerinde veya kıyafetlerinin altında gizlenmiş patlayıcı, uyuşturucu ve kaçak eşya kolaylıkla belirlenebiliyor. Cihaz, fiziki müdahaleye gerek kalmaksızın, uzak mesafeden yolcuların üzerindeki patlayıcı-silah ve mühimmatların tespitini gerçekleştirirken, kaçak eşyalar için şüpheli yolcu fiziki aramaya tabi tutuluyor. Kapıkule Gümrük Kapısı'nda kullanılan sistemin bu yıl 4 gümrük kapısında daha yaygınlaştırılması için çalışmalar devam ediyor.
Narkotik ve patlayıcı madde dedektörleri, yoğunluk ölçüm cihazları, videoskop ve fiberoskop gibi yardımcı ekipmanlar, Gümrük Muhafaza ekiplerinin kaçakçılıkla mücadelesine destek veriyor.
Yeni sistemler gümrüklere hız kattı
Yerli ve milli imkanlarla üretilerek geliştirilen "plaka tanıma sistemi", geçen yıl sonu itibarıyla 20 kara gümrük kapısından 18'inde aktif kullanılıyor. Söz konusu sistemle Türkiye'ye giriş-çıkış yapan araçların plakaları, "optik karakter tanımlama" özelliğine sahip plaka tanıma kameralarıyla okunarak otomatik kaydediliyor. İki sınır kapısında ise sistemlerin devreye alınması için inşaat çalışmalarının bitmesi bekleniyor.
Bu sayede, kara gümrük kapılarından geçiş yapan araçların bekleme süreleri kısalırken, ülke güvenliği ve kaçakçılıkla mücadele kapsamında gümrüklü sahalarda araç kontrollerinin etkinliği artırıldı.
Gümrük gözetim ve denetiminin fiziki müdahalesiz gerçekleştirilmesine imkan tanıyan sabit ve mobil x-ray tarama sistemleri de kaçakçılıkla mücadelede etkinliği artırıyor. X-ray sistemleriyle kaçakçılık tespitleri etkin şekilde yapılırken, kontrol için gümrüklerde harcanan zamandan tasarruf sağlanıyor.
Kara gümrük kapılarında ve limanlarda kurulan CCTV sistemleri de sahaların anlık Komuta Kontrol Merkezi'nden online ve kesintisiz izlenebilmesine imkan tanıyor.
Bakanlık geçen yıl yaptığı yatırımlarla 4 adet mobil, 1 adet yarı sabit araç ve konteyner tarama sistemi ile Kapıkule Gümrük Kapısı'nda 1 adet tren tarama sistemini hizmete aldı. Geçen yıl yapılan yatırımlar neticesinde Bakanlığın toplam tarama sistemi sayısı 60'a yükseldi.
Yüz tarama sistemiyle teröre geçit yok
Yüz tarama sistemi, yasa dışı göç, göçmen kaçakçılığı, insan ticareti, silah ve uyuşturucu kaçakçılığı başta olmak üzere her türlü kaçakçılık ve yasa dışı geçişin önlenmesine yardımcı oluyor. Güvenlik tehditlerine karşı önlem almak ve adli soruşturmalarla istihbarat çalışmaları kapsamında teşhis kapasitesini artırmak amacıyla yolcular ve araç sürücüleri kameralarla takip ediliyor. Komuta Kontrol Merkezi'nden anlık izlenen ve özellikle İran, Irak ve Suriye'ye açılan sınır kapılarında aktif kullanılan sistem, kişilerin yüzlerini yüksek çözünürlüğe sahip kameralarla 7 gün 24 saat kayıt altına alıyor.
Bakanlığın, teknik altyapısına kazandırdığı "backscatter tarama sistemi" ise belirli zamanda çok sayıda tarama yapma kapasitesiyle özellikle patlayıcı, silah-mühimmat ve uyuşturucu tespitinde etkin kullanılıyor. Alımı gerçekleştirilen 5 adet sistemin de yakında Bakanlığa teslimi gerçekleştirilecek.
Radyasyon izleme sistemi ise nükleer ve radyoaktif maddelerin Türkiye üzerinden izinsiz geçişini önlemek üzere genellikle araçların ve eşyanın radyoaktif salınım yapıp yapmadığının kontrolünü sağlıyor.
Özellikle komşu ülkelerdeki riskli ortam nedeniyle tüm sınır kapılarında güvenlik tedbirlerini üst düzeye yükselten Bakanlık, bu çerçevede kullandığı teknik cihaz çeşitliliğini de artırdı. Sınır kapılarındaki radyoaktif madde kontrolü, mobil tarama sistemleri ve yoğunluk ölçüm cihazları gibi son teknoloji denetim mekanizmalarıyla yasa dışı geçişlerin engellenmesi amaçlanıyor.
Dünyada kullanılan ileri teknolojileri yakından takip eden Bakanlık, kaçakçılıkla mücadele alanında yapılan çalışmalara katkı sağlayacak teknolojileri en kısa sürede personelinin kullanımına sunuyor. Yeni teknoloji yatırımları için bu yıl 53 milyon lira tutarında bütçe ayıran Bakanlık, 3 yıllık dönem için ise 136 milyon lira ilave yatırım bütçesi talebinde bulundu. Yerli bütçe imkanlarının yanında Avrupa Birliği proje finansmanlarından da yararlanan Bakanlığın, geçen yıl gümrüklerde teknik kapasite ve teknolojiye yaptığı yatırım tutarı yaklaşık 50 milyon lirayı buldu.
