Sayıştay, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın Avrasya Tüneli’ne ilişkin muhasebe kayıtlarının gerçeğe uygun olmadığını tespit etti. Muhasebe hataları sonucu 30 milyar 870 milyon lira açık göründüğünü belirten Sayıştay, “Gelecek dönemlere ilişkin mali tabloların doğruluğunu ve güvenilirliğini sağlamak bakımından hizmet imtiyaz varlıklarına ilişkin muhasebe kayıtlarının gelecekte elde edilmesi muhtemel vazgeçilen gelir esas alınarak düzeltilmesi gerektiği değerlendirilmektedir” tespitinde bulundu.
Sayıştay’ın TBMM'ye sunduğu Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı 2019 Yılı Denetim Raporu’nda yap, işlet, devret modeli ile inşa edilen Avrasya Tüneli’ne ilişkin tespitler yer aldı. Rapora göre Avrasya Tüneli Projesinde hizmet imtiyaz varlığı ve gelecek dönemlere ait muhtemel vazgeçilen gelire ilişkin muhasebe kayıtlarının gerçeğe uygun olmadığı görüldü.
Rapora göre Bakanlıkça Avrasya Tüneli ile ilgili muhasebe kayıtlarına esas teşkil etmek üzere hazırlanan kamu-özel işbirliği projelerine ilişkin bildirim formunda yer alan hesaplamalarda, gelecekte elde edilmesi muhtemel vazgeçilen gelir tutarının 2019 yılsonu itibarıyla 36 milyar 801 milyon 229 bin 142 lira olarak tahmin edildiği belirlendi. Sayıştay denetçileri raporda, projede hizmet imtiyaz varlığına ilişkin muhasebe kayıtlarının gelecekte elde edilmesi muhtemel vazgeçilen gelir yerine, yatırımın maliyeti esas alınarak yapıldığını belirterek, şu değerlendirmede bulundu:
"Mali tablolarda 256-Hizmet İmtiyaz Varlıkları Hesabının 32 milyar 96 milyon 289 bin 708 lira 91 kuruş, gelecek dönemlere ait gelirlerin izlendiği 380-Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabının 1 milyar 226 milyon 199 bin 45 lira 22 kuruş, 480-Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabının ise, 30 milyar 870 milyon 90 bin 663 lira 69 kuruş noksan görünmesine yol açmaktadır. Bu itibarla, gelecek dönemlere ilişkin mali tabloların doğruluğunu ve güvenilirliğini sağlamak bakımından hizmet imtiyaz varlıklarına ilişkin muhasebe kayıtlarının gelecekte elde edilmesi muhtemel vazgeçilen gelir esas alınarak düzeltilmesi gerektiği değerlendirilmektedir” dedi.
Rapordaki Avrasya Tüneli’ne ilişkin tespitler şöyle:
-İlk yılında çift yönde yıllık 25 milyon araç geçiş garantisi verildi. Bu sayının takip eden yıllarda yüzde 0,5 artış katsayısı ile hesaplanacağı düzenlendi.
- 2026 yılından itibaren garanti edilen araç sayısına ulaşılacağı ve 2019-2025 dönemi için toplam 963 milyon 167 bin 225 lira garanti ödemesinin yapılacağı öngörüldüğü halde, söz konusu tahminlerin muhasebe kayıtlarına alınmadı.
Bakanlık bu miktarı mali tablolarına “930- Verilen Garantiler Hesabına” işlemediği için bu hesaptaki tutar 31 milyon 27 bin 74 lira 81 kuruş olarak göründü. Yani 932 milyon 140 bin 150 lira 19 kuruşluk garanti mali tabloya yansıtılmadı.
-Tünelden kaçak geçişler için de garanti verildi. 2016-19 yılları arasında 6 milyon 277 bin 825 kaçak geçiş oldu. Bunların 4 milyon 382 bin 286’sı geçiş ücretini 15 gün içinde ödedi. 15 gün içinde cezası ödenmeyen kaçak geçiş miktarı 1 milyon 895 bin 539 oldu. Bu geçişlerden 1 milyon 244 bin 969’nun cezası halen ödenmedi. Bakanlık 2016’dan 2019’un sonuna kadar kaçak geçişler nedeniyle şirkete 24 milyon 143 bin 396 lira 19 kuruş para cezası ödedi.
-Bakanlık 2019 yılında tüneldeki geçiş ücretlerinin indirilmesini istedi. İndirim miktarının şirkete ödeneceği sözü verildi. Dolar üzerinden yapılacak ödeme gecikti. Ödeme geciktiği için bakanlık fazladan 941 bin 970 lira 67 kuruş ödeme yaptı.
