Türkiye’nin seçim dönemlerinde sık sık yaşadığı ‘oldu bittiyle yasa çıkarma’ alışkanlığı şimdi de zeytini ve zeytin yağını tehdit ediyor. “Elektrik Piyasası Kanunu ile Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerin Aşılattırılması” başlığı ile TBMM gündemine gelen yasa tasarısı kabul edilirse 25 dönümden (25 bin metrekare) küçük zeytinlikler madencilik de dahil işletme açılabilecek. Zeytin üreticileri cumhurbaşkanlığı ve Irak gündemleri arasında konunun tartışma dahi yapılmadan yasa haline getirilmesine tepkili. Üreticiler Tarım Bakanlığı'nın da baskı altında olduğunu hatta bu nedenle tasarının Bilim ve Teknoloji Komisyonu'nda görüşüldüğünü söylüyor.

Zeytinliklerle ilgili daha önce de defalarca TBMM gündemine gelen ve tepkiler üzerine geri çekilen tasarıda 25 dönümden küçük zeytinlikler, 'sıradan arazi' olarak görülüyor. Ancak kilit nokta şu ki, Türkiye’deki zeytinlik alanların ortalama büyüklüğü 10 dönüm. Eğer tasarı yasalaşırsa, zeytinliklerin yerine konut veya AVM yapılmasının önü açılmış olacak. 

İşte Tevfik Güngör’ün (Güngör Uras) 8 Temmuz'da konuyu detaylı bir şekilde kaleme aldığı o yazı:

TASARI, ZEYTİNLİKLER İÇİN ÖLÜM FERMANI 
TBMM’de zeytinliklerin geleceği ile ilgili çok önemli bir tasarı var. Tasarıyla, 25 dönümden (25.000 metrekare) küçük zeytinlikler sıradan arazi olarak görülüyor. Bunun anlamı zeytinliklerin büyük kısmının başka amaçlarla kullanılacağıdır. 

Unutmayalım Türkiye’deki zeytinliklerin ortalama büyüklüğü 10 dönüm. Özellikle yeni oluşturulan zeytinlikler 10 dönümden küçük ölçekte. 

Tasarı ile zeytin alanları madenciliğe ve enerji yatırımlarına açılacak. Zeytinlik alanlarında konut, AVM inşa edilebilecek. Alanlar TOKİ’ye tahsis edilebilecek. 

Zeytincilik Yasası 2002’den bu yana tam 6 kez değiştirilmek istendi. 

Kamuoyu, cumhurbaşkanlığı seçimi ile meşgul olurken, Meclis’ten geçirilmek istenen tasarı kanunlaşırsa zeytinciliğin idam fermanı olacak. 

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nca hazırlanan “Elektrik Piyasası Kanunu ile Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerin Aşılattırılması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”nın 4. Maddesi’ne göre, zeytin alanlarında Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından izin alınmak suretiyle tesisler yapılabileceği hükmü getiriliyor. 

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, tasarının kanunlaşmasının tarım kesiminde ortaya çıkaracağı olumsuzlukları anlatıyor. Diyor ki; 

• Ülkemiz zeytinciliği büyük bir gelişme içerisindedir. 2000 yılında toplam 97 milyon 770 bin ağacımız varken, 2013 yılında ağaç sayımız yüzde 70.8 artışla 167 milyon 30 bin adede ulaştı. Hükümet zeytincilikte dünya ikinciliği hedefini benimsedi. Bu hedef doğrultusunda zeytin için verilen destekler ve yapılan yatırımlarla büyük ilerlemeler kaydedildi. Tasarı, ülkemizin zeytincilikte dünya ikinciliği hedefiyle örtüşmüyor. 

• En büyük döviz harcamalarından birini bitkisel yağ ithalatı için yapıyoruz. 2013 yılı itibarıyla yağlı tohum, ham yağ ve yağlı tohumların işlenmesi sonucu arta kalan küspelerin ithalatı için ödenen döviz miktarı 3.6 milyar dolar oldu. 

Bitkisel yağ açığımızın kapatılması ve ödediğimiz döviz miktarının azaltılması için zeytincilik oldukça önem taşıyor. Bitkisel yağ açığımızın kapatılmasında zeytinyağı önemli bir ürün. 

Zeytincilikte olan biteni en iyi izleyenlerden biri olan DÜNYA‘nın Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, tasarının sakıncalarını şöyle sıralıyor: 

• “Zeytincilik, Türkiye’ de yaklaşık 500 bin ailenin geçim kaynağını, işlenen tarım alanlarının yüzde 3.5’ini oluşturuyor. Doğrudan ve dolaylı 10 milyon kişinin geçimini sağlayan, tarımsal ve sosyo ekonomik yönden büyük öneme sahip. 

• Zeytin ağacı Anadolu’da 6 bin yıldır insanoğlunun, geçim, beslenme, sağlık ve güzellik kaynağı olarak görevini yerine getiriyor. Dünya var oldukça da insanlığa ve çevreye hizmete devam edecek. 

• Son 2 yıllık ortalamaya göre, zeytinyağı üretimi 165 bin ton ve üretim değeri yaklaşık 600 milyon dolar. 2023’te 3 milyar dolar değerinde 700 bin ton zeytinyağı üretimi hedefl enmiş durumda. 

• Sofralık zeytin üretimi yaklaşık 450 bin ton ve üretim değeri yaklaşık 900 milyon dolar. 2023’ hedefi 3,5 milyar dolar. 

• Zeytin dünyada ve Türkiye’de stratejik bir ürün. Türkiye zeytin ağacının genetik anavatanı. Tasarısı kanunlaşırsa, bu potansiyel ve değeri kaybedeceğiz. 

• Türkiye son yıllarda, zeytincilik alanında ulusal ve uluslararası pazarda önemli büyüklüklere ulaştı. Marka ülke olma hedefine hızla yürüyor. Yurt içinde milyarlarca liralık yatırımlar yapıldı. Böylesi bir değişiklikle bu yatırımların kaynağı ortadan kaldırılmış olacak. 

Zeytin üreticileri, zeytinyağı üreticileri, zeytin ve zeytinyağı üreten bölgelerde yaşayanlar, parti farkı gözetmeden milletvekillerinden tasarının kanunlaşmamasını istiyor. 

Ne var ki bu tür kanun değişikliklerinde halkın isteğinden çok hükümetin kararı ağırlık taşıyor. Gene de konunun tehlikesini görenler milletvekillerini uyarmak için büyük çaba içinde.