Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Mehmet Akan da kuş gribinin Türkiye’de insan sağlığı için risk oluşturmadığını belirterek “Dünyada insanlara yiyecekle (tavuk, tavuk ürünleri ve yumurta) bulaşan tavuk gribi vakası yok” dedi.
Hürriyet’ten Mesude Erşan’ın haberine göre, 1997’den beri bilinen kuş gribinin hem kıtaları aşması hem de konak yelpazesini genişletmesinden (insanlara geçebilmesi) dikkatli olduklarını belirten Prof. Dr. Erol, “İnsan sağlığı açısından riskli bir durumda değiliz. Halk sağlığı sorununa yol açması veya mevsimsel grip kadar yayılması riski çok düşük, beklemiyoruz. Sadece hasta hayvanların dışkı, tükürük ve burun salgılarıyla yoğun ve önlem almadan temas eden kişiler risk altında. Etin ve yumurtanın tüketilmesi risk oluşturmuyor. Gıda kaynaklı bir hastalık değil. Yine de hastalığın görüldüğü bölgelerde yaşayanların, tavuk etini 70 derecede, iyice pişirerek, yumurtayı da katı yemesi daha emniyetli. Endüstriyel tavuk ve ürünlerinde ise bu risk bulunmuyor” dedi.
Yoğun temasla geçebilir
Halen ABD, Kanada, Almanya, Romanya, Bulgaristan gibi pek çok Avrupa ülkesinde de tavuk çiftliklerinde görülen kuş gribinin, insan sağlığını tehdit etmesinin söz konusu olmadığını belirten vurgulayan Prof. Dr. Akan, “Sadece hasta hayvanlarla yoğun ve birebir temas halinde insana kuş gribi bulaşabiliyor. Türkiye’de 2006’daki kuş gribi salgınında kaybedilen 4 kişi hasta hayvanlarla gece-gündüz aynı ortamda yaşıyor, yatıyorlardı. Hasta hayvanla uzun süreli temas, virüsü insanlara bulaştırmıştı” dedi.
Ambalajlı ve markalı ürünlerde risk yok
Deneysel çalışmalara göre H5N1 yani kuş gribi 70 derece, 2 dakikada ölüyor. Dış ortamda ise 20 derecede, 7-10 gün yaşıyor. Prof. Dr. Akan, “Tavuk ve yumurta tüketicileri için şu anda bir risk yok. Halen piyasada olan, ambalajlı ve markalı tavuk ve tavuk ürünleri güvenle, nasıl isteniyorsa tüketebilir. İnsan sağlığı açısından hiçbir risk yok. Kastamonu ve Edincik’de alınan karantina ve diğer önlemler dünya standartlarında” dedi.
Asıl sorun açıkta beslenen tavuklar
Kuş gribi salgınından, hasta göçmenlerle teması olan açıkta beslenen tavukların sorumlu olduğunu öne süren Prof. Dr. Akan, şunları söyledi: “Hastalık önce köy tavuklarına bulaşıyor. Yasak olmasına rağmen canlı, kanatlı satışları pazarlarda sürüyor. Canlı kanatlı tüketiminin atması çok sayıda bulaşmaya(hayvanlarda) neden olabilir. Tüm gelişmiş ülkelerde hastalık çıktığında serbest kanatlıların hareketleri kısıtlanıyor. Tüketicilere tavsiyemiz ambalajlı ve markalı ürünler tüketmeleri.”
Daha önce de salgın yaptı
Türkiye’de kuş gribi 2005, 2006, 2007 ve 2008’de tavuklarda salgınlarda yaptı. 2006’da en yüksek vaka sayısını ulaşıldı. Hastalığın bulaştığı 4 kişi kuş gribinden yaşamını kaybetti. Türkiye’nin 2006’da uyguladığı grip kontrol programı uluslararası hayvan sağlığı otoriteleri tarafından uygulanan en etkili yöntem olarak ilan edilmişti.
Gazi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Kliniği’nden Prof. Dr. Esin Erol, endüstriyel tavuk, tavuk ürünleri ve yumurta tüketilmesiyle tavuk gribinin bulaşmayacağını söyledi. Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Mehmet Akan da kuş gribinin Türkiye’de insan sağlığı için risk oluşturmadığını belirterek “Dünyada insanlara yiyecekle (tavuk, tavuk ürünleri ve yumurta) bulaşan tavuk gribi vakası yok” dedi.
Sorularla kuş gribi
Kuş Gribi nedir?
- Başta hindi ve tavuklar olmak üzere kanatlı hayvanları etkileyen ve bu hayvanlarda ölüme neden olan bir hastalıktır. Hastalığın etkeni H5N1. H5N1’in yer aldığı Influenza A virüs grubu, kanatlı sürülerinde çok hızlı yayılıyor. Kontrolü oldukça zor ve bir ülkeden diğerine göç eden kuşlarla taşınıyor. Kanatlılarda tedavisi yok ve şiddetli ölümle seyrediyor.
H5N1’in özelliği ne?
- Hindi ve tavuklar için yüksek düzeyde hastalık gücüne sahip. İnsanlar için değil, tavuk ve hindiler için önemli. Ölümcül ifadesi, kanatlı hayvanlar için kullanılıyor. Formalin ve iyodlu dezenfektanlar ile kısa sürede ölüyor. Düşük ısıda uzun süre yaşıyor. 22 derecede 4 gün, 0 derecede 30 günden fazla canlı kalabiliyor.
İnsanlara nasıl bulaşabiliyor?
- İnsanlara çok zor bulaşıyor. Hasta hayvanların vücut çıktılarına çok uzun süre temasla geçebiliyor. Hasta hayvanın eti veya yumurtasıyla insana bulaş henüz bildirilmedi. Tavuk eti ve yumurtayı yiyebilirsiniz.
Kuş gribi insandan insana bulaşabilir mi?
- Şimdiye kadar böyle bir bulaş bildirilmedi.
İnsana bulaşırsa hangi belirtileri gösterir?
- Ateş, öksürük, boğaz ağrısı, kas ağları gibi klasik grip virüsü belirtileriyle seyrediyor. Genellikle 48 saat içinde hasta kötüleşiyor. Pönomoni ve akut solunum sıkıntısı gelişiyor. Hastaların ortalama yüzde 50-70’i kaybediliyor.
