Danıştay 8. Dairesi, baro levhasına yazılmak için yaptığı başvuru reddedilen başörtülü avukat Saliha Merve Kaya'nın açtığı dava üzerine, avukatların baro levhasına kayıt için "başı açık" fotoğraf vereceklerine ilişkin, Türkiye Barolar Birliği (TBB) Avukatlık Kanunu Yönetmeliğinin yürütmesini durdurdu. Bu karar, bir süre önce TBB Meslek Kurallarındaki "başı açık" ibaresinin kaldırılmasına yönelik yürütmesinin durdurulması kararının aksine, bu kez oybirliğiyle alındı. Yaptığı başvuruyla Danıştay'ın bu kararı almasını sağlayan Konya Barosu'na kayıtlı başörtülü avukatlardan Saliha Merve Kaya, avukatlık geçmişi ve alınan kararla ilgili değerlendirmelerde bulundu.
İstanbul Bilgi Üniversitesi'nden 2010 yılında mezun olduğunu belirten Kaya, adliye stajının ilk 6 ayını İstanbul Adliyesi'nde, son 6 aylık avukat yanı stajının 4 aylık kısmını İstanbul Barosu avukatlarından Şemsettin Petek'in, kalan kısmınıysa stajını naklettiği Konya Barosu avukatlarından Ali Bölük'ün yanında tamamladığını ifade etti.
"Başı açık fotoğraf vermezsem, kaydımın silineceğini söylediler"
Stajından sonra avukat olmak için tüm şartları taşıdığını ve Konya Barosu'nun baro levhasına yazılma isteğini kabul ettiğini anlatan Kaya, "Ancak Türkiye Barolar Birliği (TBB), 'başı açık, cüppeli fotoğraf göndermem gerektiğini' söyleyip başvurumu reddetti. Bu kararı Adalet Bakanlığı da onadı. Daha sonra Konya Barosu, başı açık fotoğraf vermezsem, kaydımın sileneceğini söyledi. Hakkımdaki bu işlem, meslek hayatımın başlamadan bitmesiyle sonuçlandı. Bu yüzden dava açtım. 1 yıla yakın bir süre görev yapamadım" dedi.
Davayı Danıştay 8. Dairesi'ne, 2012 yılının Aralık ayında açtığını ve davada yürütmenin durdurulması kararı verildiğini aktaran Kaya, aynı dairenin, daha önce başörtülü avukatların duruşmaya rahatça girebileceklerine yönelik kararı oy çokluğuyla aldığına, ancak kendi başvurusuyla açılan "başörtülü fotoğrafın ruhsatnamede kullanılmasına ilişkin" dava sonucunda kararın bu kez oybirliğiyle verildiğine dikkati çekti.
"Avukatların işi, hak mücadelesidir"
Avukat Kaya, başörtülü fotoğrafının bulunduğu avukatlık ruhsatnamesini temmuz ayında aldığını ve İstanbul Üniversitesi Kamu Hukuku Anabilim Dalı'nda yüksek lisans yaptığını, İstanbul'da bulunduğu için şu sıra aktif avukatlık yapmadığını da kaydederek, şu ifadeleri kullandı: "Avukatların yaptığı işi, bir adaletsizliği ortadan kaldıracak, hak mücadelesi olarak görüyorum. Bana yapılan haksızlıkla, Danıştay'a başvurma gereği duydum. Bu haksızlığı delmek adına böyle bir davayı açtım. Bu davayı açma sürecinde, öncelikle babam Yusuf Kaya ve AK Pati İstanbul Milletvekili olan amcam Erol Kaya bana çok büyük destek verdiler. Yine hocam Prof. Dr. Aydın Gülan, İstanbul Barosu avukatlarından Fatma Benli, Şemsettin Petek ve Murat Türkyılmaz'ın büyük desteğini aldım. Ben böyle bir kararı bekliyordum. Çünkü Danıştay daha önceki kararıyla zaten hukuka aykırı durumun önüne geçmişti. Bu kez de böyle bir karar vereceğini düşünüyordum.
Bu karar, haksızlığı giderici nitelikte bir karardır. Benim durumumda olan diğer meslektaşlarım için de, önlerini açıcı nitelikte olduğunu düşünüyorum. Düşünce, din ve cinsiyet temeline dayalı, bir ayrımcılık olan bu uygulamayla ilgili yürütmenin durdurulmasını sağlamaktan dolayı mutluyum. Hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını koruma görevi olan Adalet Bakanlığı'nın bu karardan sonra hukuka uygun davranacağını düşünüyorum. Türkiye Barolar Birliği de zaten bu kararı uygulayacağını söyledi."
"Başı açık fotoğraf veren avukatlar, tekrar başvurabilir"
Danıştay'ın verdiği yürütmenin durdurulması kararının ardından, daha önce avukatlık ruhsatnamelerinde kullanılması için başı açık fotoğraf vermek zorunda kalan meslektaşlarının, tekrardan kayıtlı bulundukları barolara başvuru yapabileceklerini belirten Kaya, avukatların başörtülü fotoğraflarını ruhsatnamelerinde kullabilmelerinin yolunun açıldığını dile getirdi.
Danıştay'ın daha önce verdiği karara rağmen, bazı adliyelerdeki hakimlerin, bu kararı uygulamadığını ve Danıştay'ın verdiği son kararın, zorluk çıkaran hakimleri de hukuka uygun kararlar vermeye sevk edeceğini ifade eden Kaya, TBB'nin daha önce başörtüsünün mesleğin yapılmasına engel teşkil ettiğini beyan ettiğini, oysa kanunda belirtilen amaç doğrultusunda mesleğini icra eden avukatın başörtülü olmasının mesleğin yapısına veya yapılmasına engel bir boyut oluşturmadığını da savundu.
"Konya Barosu kabul etti"
Saliha Merve Kaya, Avukatlık Kanunu yönetmeliğinin 9. maddesinde, "stajı bitmiş stajyer avukat adaylarının, ruhsatname için başı açık fotoğraf vermeleri gerektiği" ibaresi yazılı olmasına rağmen, Konya Barosu'nun sunduğu başörtülü fotoğrafı, uygulamanın hukuka ve insan haklarına aykırı olduğu gerekçesiyle kabul ettiğini belirterek, baro başkanı Fevzi Kayacan'a da teşekkür etti.
Yürütmesi durdurulan Avukatlık Kanunu yönetmeliği 9. maddesindeki ibarenin, bir üst norm olarak kabul edilmesi gereken kanuna aykırı olduğunu vurgulayan Kaya, iptal edilen bu uygulamanın, din ve vicdan özgürlüğüne, çalışma hakkı ve düşünce hürriyetine aykırı olduğunu, hukuki değil siyasi bir temele dayandığını, idarelerin dinini ihsar eden kişilere karşı tutumundan kaynaklandığını ve Danıştay'ın son kararının, uygulamanın hukuki değil, siyasi temelde olduğunu gösterdiğini de sözlerine ekledi.
Danıştay 8. Dairesi, TBB Yönetim Kurulu kararı ve bu kararın onaylanmasına ilişkin Adalet Bakanlığı kararı ile Avukatlık Kanunu Yönetmeliğinin 9. Maddesi'nin birinci fıkrasındaki "başı açık" ibaresinin yürütmesini oy birliğiyle durdurmuştu.
