Current Biology'de yayınlanan bir çalışmaya göre; meyve ve sebzelerin biyolojik saati, koparılmalarından sonra bir süre daha çalışmaya devam ediyor ve hücreler aktif kalıyor. Yapılan çalışmalarda; meyve ve sebzelerin gecegündüz döngüsüne maruz kalmasının onları daha doğal ve sağlıklı kıldığı belirtildi. Öte yandan bitkileri sadece karanlıkta bırakmanın, besin içeriğini olumsuz etkilediği de iddia edildi.
KARANLIKTA KALMAMALI
Lahana yaprakları ile yapılan deneylerde; bazı numuneler üç gün boyunca 12 saatlik gece-gündüz döngüsüne maruz tutuldu, bazıları ise tamamen karanlık ortamda bırakıldı. Deney sonucunda; doğal gece-gündüz döngüsüne bırakılanlarda, daha yüksek seviyede yararlı maddelere, hatta kanserle savaşan önemli kimyasallara rastlandı. Uzmanlar; meyve ve sebzelerin koparıldıklarında halen canlı olduğunu, faydalı kimyasalları üretmeye devam ettiklerini söylüyor. Gün ışığında bu faydalı kimyasalların üretimi artıyor. Buzdolabında veya depo gibi karanlık yerlerde ise bu yararlı kimyasallar oluşamıyor. Amerika'daki Rice Üniversitesi'nden biyokimyacı Profesör Janet Braam, "Meyve ve sebzeler, hasat sonrasında hemen ölmezler. Sağlığımız için meyve ve sebzeleri, ışıkkaranlık döngüsü içinde muhafaza etmeliyiz.
Buzdolaplarının da buna göre imal edilmesi gerekiyor" diyor. Uzmanlar, geçici bir çözüm olarak meyve ve sebzeleri; faydalı kimyasalların en fazla olduğu gündüz vakitlerinde dondurup saklamayı tavsiye ediyor.
PATATES ALTI AY, SEBZELER BİR-İKİ GÜN CANLI KALIR
Dr. Ayça Kaya/Metabolizma Hastalıkları Uzmanı
Bitkilerin koparıldıktan sonra da yaşamsal faaliyetleri devam ediyor. Bu süre patates için altı ay, yeşil yapraklı sebzeler için ise bir-iki gündür.
Bitkilerin içindeki enzimatik faliyetlerin devam etmesi için gün ışığına ihtiyacı var. Yeni nesil buzdolaplarında, sebzelere bir şekilde gün ışığına benzer bir ışık verilirse, topraktan yeni kopmuş gibi fayda sağlayacaktır. Yine de en ideali; meyve ve sebzeleri hemen tüketmek.
Her bitkinin bir metabolizması vardır. Bunu belirleyen en önemli şey de ortam ısısıdır. Mesela bir bitki 37 derecede, açık havada bırakıldığında ölüyor. Yani ışık alsın diye bitkiyi balkonda bekletemeyiz. Bitki, oda sıcaklığından daha sıcak ısıda kalmamalı.
BUZDOLAPLARI DOĞANIN RİTMİNE UYGUN OLMALI
Dr. ENDER SARAÇ/Beslenme Uzmanı
Bu araştırma; meyve ve sebzelerin koparıldıktan sonra uygun koşullar altında saklanmaları halinde, antioksidan oranlarını koruyabildiklerini gösteriyor.
Özellikle buzdolabı ritimlerinin de doğanın ritmine, güneşin doğup batmasına göre düzenlenmesi öneriliyor.
Eskiden evlerde fıskiyeli havuzların altında, loş ve serin yerde karpuzlar, domatesler saklanırmış. Meyve ve sebzeler; evin kuzeyine bakan, güneş görmeyen kilerlerde saklanırdı. Küplerde pekmezler olurdu. Şimdi bunlar kalmadı. Tahta dolap, küp, kese kağıdı, testiniz varsa; besinleri bunların içinde saklayın.
EN SAĞLIKLISI HEMEN TÜKETMEKTİR!
Dr. YAVUZ DİZDAR/İst.Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü
'Meyve ve sebzeler doğal konumunda nasılsa, öyle saklanmalıdır' tezi doğru olabilir. Ancak bu yöntem, toprak altındaki bitkiler için ne kadar geçerli olabilir, o da başka konu. Çünkü örneğin patates, serin ve karanlık bir kilerde saklanmalıdır. Bu noktada yapılması gereken şey; sebzeleri olabildiğince taze tüketmektir.
Gece-gündüz döngüsünü sağladığı iddia edilen yeni model buzdolaplarının ise nasıl bir etki yarattığını henüz bilmiyoruz.
KANSERDEN KORUYOR
Yapılan araştırmalarda; içinde glukosinolat adı verilen kanserle savaşan bileşiklerin bulunduğu turpgiller kullanıldı. Gece-gündüz döngüsüne maruz bırakılan turpgillerde; kanserojen maddeleri ortadan kaldıran enzimlerin salgılanmasında artış olduğu görüldü.
