Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2015 yılı Kasım ayı 'Aylık Fiyat Gelişmesi' raporunu yayımladı. Kasım ayında tüketici fiyatları yüzde 0,67 oranında arttığı ve yıllık tüketici enflasyonu 0,52 puan yükselerek yüzde 8,10 olduğu belirtilen raporda, ÖKTG-H ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık değişim oranları sırası ile 0,20 ve 0,30 puan artarak yüzde 8,94 ve 9,22’ye yükseldi. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, Kasım ayında gıda, temel mal ve enerji grubu katkılarının sırasıyla 0,20, 0,16 ve 0,15 puan arttığı gözlendi. Diğer alt grup katkılarında ise kayda değer bir değişiklik olmadı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle üç aylık ortalamalara göre incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimi Kasım ayında yatay bir seyir izledi. Bu dönemde, hizmet grubu ana eğilimi zayıflayarak Ocak ayından bu yana gözlenen en düşük seviyeye geriledi. Öte yandan, giyim fiyatlarında kaydedilen yüksek artışın yanı sıra Türk lirasındaki birikimli değer kaybına bağlı olarak temel mal grubu eğilimi yükselişini sürdürdü.
Kasım ayında hizmet fiyatları yüzde 0,17 oranında arttı, grup yıllık enflasyonu 0,16 puan artarak yüzde 8,80’e yükseldi. Bu dönemde yıllık enflasyon, lokanta-oteller grubunda gerilerken, diğer alt gruplarda yükseldi. Lokanta-otel grubu aylık enflasyonundaki gerilemede, hem yemek hizmetleri fiyat artışlarındaki yavaşlama hem de konaklama hizmet fiyatlarındaki düşüş etkili oldu. Bu dönemde ulaştırma hizmetleri fiyatları, temelde uçak bileti ücretlerindeki düşüşe bağlı olarak aylık bazda yüzde 0,76 oranında gerilese de bu grupta yıllık enflasyon baz etkisiyle yükseldi. Kira enflasyonunda ise yukarı yönlü seyir devam etti.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Kasım ayında 0,41 puanlık artışla yüzde 9,61’e yükseldi.
Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda artış kaydetti. Türk lirasındaki değer kaybının birikimli etkilerinin belirgin biçimde gözlendiği Eylül ve Ekim aylarının ardından dayanıklı mal grubu fiyat artışları Kasım ayında yavaşladı. Bu yavaşlama, döviz kuru etkilerinin hızlı bir şekilde izlendiği otomobil ve beyaz eşya gruplarında daha belirgin oldu. Aylık enflasyon dayanıklı mal grubu genelinde önceki iki aya kıyasla zayıflasa da mobilya ve ev aletleri gruplarında döviz kuru etkileri gözlenmeye devam etti. Giyim ve dayanıklı dışı mal fiyatları aylık artış oranı da benzer bir görünüm arz etti ve grup yıllık enflasyonu yüzde 8,67’ye ulaştı.
Endeks tarihinin en yüksek oranlı Ekim ayı artışının gözlendiği giyim fiyatları yukarı yönlü seyrini bu dönemde de sürdürdü. Özetle Kasım ayında Türk lirasındaki birikimli değer kaybının etkileri belirli kalemlerde hafiflemekle birlikte temel mal grubunda hissedilmeye devam etti.
Enerji fiyatları Kasım ayında yüzde 0,31 oranında azaldı. Bu gelişmede, uluslararası petrol fiyatlarındaki gerileme ve Türk lirasındaki değer kazancının etkisiyle yüzde 1,96 oranında düşen akaryakıt fiyatları belirleyici oldu. Öte yandan, yıllık enerji enflasyonu baz etkisiyle yaklaşık 1,1 puan yükselerek yüzde 1,26 oldu.
Kasım ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 0,83 puanlık artışla yüzde 9,51’e yükseldi. Ekim ayında sebze fiyatlarındaki gerilemeye bağlı olarak azalış kaydeden işlenmemiş gıda fiyatları, Kasım ayında sebze fiyatlarındaki seyrin tersine dönmesi ile artarak gıda enflasyonu görünümünde temel belirleyici oldu. Diğer taraftan, bu dönemde kırmızı et fiyatları uzun bir aradan sonra sınırlı da olsa geriledi. Ayrıca, işlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonu, sıvı yağ enflasyonunda süregelen artışlara karşın ekmek ve tahıl grubu öncülüğünde yavaşlama eğilimini sürdürdü.
Sonuç olarak, işlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonu bu dönemde yüzde 7,82’ye gerilerken işlenmemiş gıda grubu enflasyonu yaklaşık 2 puan artışla yüzde 11,48’e yükseldi. Bu dönemde, gıda ve yemek hizmetleri grubunun yıllık enflasyonu yüzde 10,53’e, gıda ve yemek hizmetleri hariç tüketici enflasyonu ise yüzde 7,03’e yükseldi.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Kasım ayında yüzde 1,42 oranında düştü, yıllık enflasyon 0,49 puan azalarak yüzde 5,25’e geriledi. Bu dönemde, uluslararası emtia fiyatlarındaki olumlu seyir ve Türk lirasındaki değer kazancına bağlı olarak imalat sanayi fiyatlarında iyileşme gözlendi. Yıllık enflasyon imalat sanayisinde yüzde 6,11’e, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 8,23’e düştü.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Kasım ayında tüm alt gruplarda fiyatların gerilediği gözlendi. Dayanıklı tüketim malı fiyatlarındaki yüzde 1,29 oranındaki aylık düşüş mücevherat fiyatlarından kaynaklandı. Bu dönemde ara malı imalatı fiyatları aylık bazda yüzde 1,23 oranında gerilerken demir-çelik ürün fiyatları bu gelişmede temel belirleyici oldu. Sermaye malı imalatındaki fiyat azalışında makine imalatı ve metal yapı fiyatları ön plana çıktı. Dayanıksız tüketim malları aylık fiyat azalışında ise et ve et ürünleri imalat fiyatlarının etkisi izlendi.
Sonuç olarak, Kasım ayında döviz kuru ve emtia fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak tüketici enflasyonu üzerindeki maliyet yönlü baskılar azaldı.
