Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Cengiz Bahadır, kronik akciğer hastalıklarının en sık rastlanılan hastalıklar arasında olduğunu ifade ederek, "KOAH yani kronik obstruktif akciğer hastalığı halk dilindeki adıyla "kronik bronşit', "müzmin bronşit" akciğerlerdeki bronşların daralmasına bağlı olarak soluk alıp verme sırasında hava akımının kısıtlanmasına yol açan süregen bir hastalıktır" dedi.
KOAH'ın ölüm nedenleri arasında beşinci, uzun süreli özürlülük nedenleri arasında ikinci sırada geldiğini kaydeden Prof. Dr. Cengiz Bahadır, "Özellikle sigara tiryakiliği KOAH'ın en önemli sebeplerinden biridir. Kistik fibroz hastalığı ise konjenital bir bozukluktur. Doğumdan itibaren akciğerlerin temiz kalmasını sağlayan salgı bezlerinin ince ve akışkan olan sıvısı, bu hastalıkta daha fazla yoğunlaşarak akıcılığı azalır. Öksürükle balgam çıkarmayı güçleştiren bu rahatsızlık, küçük hava yollarının tıkanmasına yol açar. Bu da solunum zorluğu, öksürük, hırıltı, zatürre, bronşit gibi hastalıklara neden olur. Bu hastalar uzun süreli ilaç tedavileri kullanmakta olup, bu ilaçların etkileri sınırlıdır. Son yıllarda bu hastalarda ilaç tedavilerine ek olarak yeni tedaviler geliştirilmiş ve solunum rehabilitasyonu (pulmoner rehabilitasyon) uygulamalarına ağırlık verilmeye başlanmıştır" diye konuştu.
Prof. Dr. Cengiz Bahadır, solunum rehabilitasyon kronik akciğer hastalığı olan kişilerde fonksiyonel kapasiteyi maksimuma çıkarmak için uygulanan ilaç dışı tedaviler uygulandığını belirterek şu bilgileri verdi:
"Bu hastalarda hava yolunun kısıtlanması solunum sıkıntısı, endişe, korku ve kronik yorgunluğa yol açar. Yeterli oksijen alabilme çabası solunum kaslarını aşırı yorarak kişiyi halsiz ve güçsüz bırakır. Uzun süren solunum sıkıntısı hastanın günlük aktivitesini azaltarak egzersiz kapasitesini düşürmekte ve günlük yaşamında bağımlılık yaratmaktadır. Pulmoner rehabilitasyon, kullanılan ilaçların etkilerinin yetersiz kaldığı bu gibi durumlarda son derece faydalı olmaktadır. Pulmoner rehabilitasyon programına en sık kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) olanlar alınmakla birlikte astım, bronşektazi, kistik fibrozis ve solunum sıkıntısı yaratan diğer birçok kronik akciğer hastalığı bu programa dahil edilebilir.Pulmoner rehabilitasyon uygulamaları ile kronik olarak solunum sıkıntısı olan hastaların günlük yaşantıları içerisinde hareketlilik düzeylerini artırmak, aktif solunum teknikleri ve solunum egzersizleri ile etkili solumayı ve öksürmeyi öğretmek, solunum yetmezliği ataklarını ve hastaneye yatış sıklığını azaltmak amaçlanır. Göğüs hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilen ve kronik solunum sıkıntısı nedeniyle pulmoner rehabilitasyon endikasyonu konulan hastaya ilk olarak solunum fonksiyon testi ve aerobik egzersiz testi yapılır. Hastaya solunum fizyoterapisti tarafından çeşitli fiziksel terapi yöntemleri (bronşiyal hijyen, aktif solunum teknikleri, etkili öksürme, bronşiyal drenaj, postüral drenaj) uygulanır ve solunum teknikleri, gevşeme teknikleri öğretilir. Ek olarak hastaya solunum fonksiyonları düzeyine göre solunum kasları ve genel vücut kondüsyonu için egzersiz programı çizilir. Hastalara gün aşırı 30 seanslık toplam 2 ay sürecek bir program uygulanır. Bu programın her aşamasında hasta kontrol altında tutulmakta ve egzersizleri bu iş için geliştirilmiş ve hastanın kalp, kan oksijen düzeyi ve tansiyon gibi yaşamsal verilerini kontrol eden özel egzersiz cihazları ile gerçekleştirilmektedir."
PULMONER REHABİLİTASYONDA YENİ GELİŞTİRİLEN TEDAVİLER NELERDİR?
Yeni geliştirilen cihazlar ile eskiden fizyoterapist tarafından yapılan ve uzun zaman alan işlemlerin artık bilgisayar kontrollü cihazlar ile son derece etkili ve hızlı bir şekilde yapıldığını belirten Prof. Dr. Cengiz Bahadır, "Geliştirilen en yeni tedavilerden biri göğüs duvarına yüksek frekanslı titreşim uygulayarak akciğerlerin bronşlarında biriken ve havayolunu tıkayan salgıların dışarı atılmasını kolaylaştıran cihazdır. Bu yöntemde hasta bu iş için geliştirilen yeleği giyer ve cihaz hava yardımı ile yeleği giyen hastanın göğüs duvarını şiddetli bir şekilde titreştirir. Bu sayede hasta bronşlarını tıkayan salgıları kolayca dışarı atar. KOAH ve kistik fibroz dahil hemen hemen tüm kronik akciğer hastalarında kullanılabilen bir yöntemdir. Bu tedavi dışında hastanın soluk alırken akciğerine hava gönderip, soluk verirken havayı emen ve öksürmeyi kolaylaştıran cihazlar da son birkaç yıldır kullanıma girmiştir" dedi.
PULMONER REHABİLTASYON MALİYETLİ BİR TEDAVİ MİDİR?
Yeni yöntemler dahil bu tedavilerin tamamına yakınının Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından ödendiğini ve hastalara ek bir maliyet getirmediğini ifade eden Prof. Dr. Bahadır, "Geleneksel pulmoner rehabiltasyon yöntemleri ve geliştirilen yeni cihazlar ile kronik akciğer hastalarında solunum sıkıntısının azalması, hastaneye başvuru sayısının azalması, kan oksijen düzeyinde artma, genel kondüsyon artışı, yaşam kalitesinde artış, gerginlik ve depresyon düzeyinde azalma, kendine güvenin artması gibi çok olumlu sonuçlar elde edilmektedir" diye konuştu.
