DVD’leri yakın zamanda raflara giren “Dünyanın Sonu”, “İmparator”, “Köfte Yağmuru 2” ve “Svengali”yi değerlendirdim.
“Dünyanın Sonu”: Zombi mi, uzaylı mı?
Bir yönetmenin zirveyi gördükten sonraki konumu her zaman merak edilir. Bu bağlamda ikinci bir büyük başarı gelebileceği gibi tepetaklak olmak da rastlanan bir durumdur. Edgar Wright, Simon Pegg ve Nick Frost’tan ayrıldığı, interaktif başyapıt “Scott Pilgrim Dünyaya Karşı”da (“Scott Pilgrim vs. the World”, 2010) zirveyi görmüştü. Atari estetiğini sinemaya vizyon sahibi bir tanımla yerleştiren eser, çizgi roman estetiği adına da devrim niteliğindeydi.
Ama yönetmen esasen “Zombilerin Şafağı” (“Shaun of the Dead”, 2004) ve “Afili Aynasızlar” (“Hot Fuzz”, 2007) gibi ‘zombi filmi’ ve ‘polisiye’ alanlarındaki mizahi ve biçimci dokunuşlarıyla biliniyor. Onların başarısını bu kez “Dünyanın Sonu” (“The World’s End”, 2013) ile uzaylı istilası filmine çevirme peşinde. 1990’dan 2014’e sıçrayan eserin, bir ‘pub’ın etrafında dönmesi kurnazca…
‘Dünyanın Sonu’ adlı bu pub büyük oranda zamanlar arası bir dolaşım sağlıyor. Beş arkadaşın geçmişte ve günümüzde buluşmasını öne çıkarıyor. Bu duruma içses ile başlayan biçimci yaklaşım yön verirken, ultra hızlı ve gazı kökleyen kurgu hamleleriyle de sarılıyor. Yıldırım, hip-hop kurgu gibi teknikler hız müptelası yapıyor bizleri.
Ancak buradan uzanılan parodi ya da komedi damarı zombileri ‘uzaylı’ olarak konumlandırmış gibi. İçinden ‘mavi sıvı’ çıkan insan-uzaylı kırması ‘öteki’ler “Büyüyen Canavar” (“The Blob”, 1958) göndermesi gibi. Araya ‘Terminatör’, ‘Iron Giant’ gibi yan motifler de giriyor. Nesil farklarına dikkat çeken zaman yolculuğu algısının da ‘bildik’ (bkz. “Peggy Sue Evlendi”) olduğunu düşünürsek çok yeni bir şey yok ortada. Daha ziyade 80’lerin neşesi ve ‘camp’ (bilinçli bayağılık estetiği) algısı canlanıyor.
Wright’ın bilgisayar oyunlarından da beslenen video klip estetiği, sanki damaklarda bayat bir tat bırakıyor. Zira sürekli aynı şeyi tekrarlamak, uyanıp, dürtülüp tekrar uyandırılmayla eşdeğer gibi…
“Dünyanın Sonu”, Wright-Frost ikilisi adına değerli olabilir, ama dünya standartlarında nasıl bir iş tartışmalı. Keyifli ama uzun zamana yayılamayan bir ‘bilimkurgu-komedi’, ‘her şeye rağmen Wright’ dedirtiyor. Akrabalık kurduğu Pegg-Frost mamulü Wright’sız “Paul”ün (2011) rahatlıkla üzerine çıkarken, ‘ekip’ çalışmasını iğneleyen uzaylı istilası parodisi “Gözümüz Üzerinizde”nin (“The Watch”, 2012) çok üzerine yerleşemiyor.
FİLMİN NOTU: 5.7
