Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın önceki gün üretimden uzaklaşma eğilimine dikkat çekerek, “Lüks konut, lüks AVM Türkiye’yi çıkmaza sokar” sözleri sanayicilikten gayrimenkule yönelmeyi bir kez daha gündeme taşıdı. Gerek sanayici cephesi gerek de gayrimenkulcüler bu tespitte hemfikir. Nitekim rakamlar da bunu destekler nitelikte. 1998 yılında sanayinin GSYH içerisindeki payı yüzde 26.6 iken bu oran bugün yüzde 19.1’e gerilerken, buna karşılık gayrimenkulün payı ise aynı dönemde yüzde 5.1’den 9.9’a yükselmiş durumda.
Bu değişimin nedeni sanayiciler tarafından üretim şartlarının zorlaşması ve kârlılığın düşmesine bağlanıyor. Sanayici, “Üretimde kazanamıyorum, oysa gayrimenkul sektöründe kârlılık yüksek” düşüncesiyle kazandığıyla inşaata yatırım yapıyor. İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, bugünkü koşullarda devlet desteği olmadan insanların kendi kendine sanayicilik yapmasını bir “fantezi” olarak görüyor. Öte yandan gayrimenkulcüler de işlerin dışarıdan gözüktüğü kadar kolay olmadığı görüşünü dile getiriyor. Yıllık bazda bakıldığında sanıldığı gibi çok yüksek kârlılıkların söz konusu olmadığını vurguluyor. İşte sektörlerin görüşleri:
3. nesilde bıkkınlık var, yeniler gelmiyor
ERDAL BAHÇIVAN - İSO BAŞKANI
“Türkiye sanayiyi tekrar insanların gündemine sokmak mecburiyetinde. Yeni nesil sanayici gelmiyor. 3. nesil sanayicilerde bıkkınlık var. İnsan nihayetinde bireysel huzur, cepteki paranın getireceği kârı üst üste koyduğunda ‘Bu işi yapmaktansa öbür işi yapmak daha cazip’ deyip sanayicilikten çıkıyor. Devlet, insanları sanayiye çekecek bütçe, kaynak ve enerji oluşturmalı. Sadece kendi haline bırakıldığında sanayicilik yapmalarını beklemek fantezi.”
‘ÇOCUKLARIMIZA SANAYİCİLİĞİ TAVSİYE ETMİYORUZ’
‘İlla gel yap diyerek olmaz, destek lazım’
Ahmet Akbalık - Özak
“Sanayicilik ‘İlla gel yap’ denince yapılmıyor. Bu öyle bir iş değil. Destek gerekli. Perakendeci, ithalatçı, sanayici ve ihracatçıyı aynı kefeye koyarsan, herkes en çok para kazanacağı yere yönelir. Ülke olarak ‘inşaatta mı sanayide mi büyüyeceğim’ diye karar verilmesi lazım.”
‘Yeteri kadar AVM var’
Abdülkadir Konukoğlu - Sanko
“Zaten yeteri kadar AVM yapıldı. Daha fazlasına artık gerek yok. Boş kalan AVM’ler var. Türkiye’de gelir yükseltecek olan sanayiciliktir. Lüks konuta talep bugün arttığı gibi yarın azalabilir de.”
‘Dışı seni içi bizi yakar’
Aziz Torun - GYODER
“Sanayi için endişe doğru. Ama çözüm sanayii teşvik etmek olmalı, ‘Gayrimenkulü azaltalım’ denemez. Gayrimenkulde kâr 3-5 yılda ele geçer, yıllık marj olarak bakınca düşer. Yani dışı seni, içi bizi yakar.”
‘Üretim eziyet haline geldi, önermiyorum’
İsmail Gülle - İTHİB
“Üretmekten haz almayan hale geldik, üretmek eziyet haline geldi. Bu kadar vergi, yükümlülük ve sorumluluk karşılığında çok az kâr ediyoruz. Para kazanmayınca her gider göze batıyor. Bu iş maalesef çocuklarımıza tavsiye edeceğimiz bir iş değil artık.”
‘Herkes kârlı sanıyor’
Ömer Faruk Çelik - Konutder
“Reklam ve bilinirliği fazla olduğu için herkes inşaat sektörünü çok kârlı olarak görüyor. Ama bizim maliyetlerimiz sürekli artıyor, artık eski kârlılıklar yok. Komşunun tavuğu komşuya kaz görünürmüş.”
‘Sektörün ikamesi yok’
Haluk Sur - Torunlar GYO
“Türkiye’de yılda kentsel dönüşümle birlikte 1 milyon konut yapılıyor. Bunlar yüzde 25’lik kesime yapılırsa bu gelecekte ülkeyi sıkıntıya sokabilir. İnşaatın yerine geçecek bir sektör yok şu an.”
