Et ve Süt Kurumu (ESK), kırmızı et fiyatlarında yüzde 30’lara varan artışa müdahale etmek amacıyla dün 3 bin 200 tonluk donmuş karkas et alım ihalesi yaptı. Habertürk gazetesinin haberine göre İhalesi yapılan etlerin bu ay içinde piyasaya girmesi sağlanacak. Bu etler, şarküterilere ve yemek sanayicilerine verilecek.
Et ve Süt Kurumu Genel Müdürü Kasım Piral, Kurban Bayramı’na kadar daha yüksek miktarlı et ithalatının süreceğini belirterek, “Sonbaharda canlı hayvanların da piyasaya girmesiyle hedefimiz et fiyatının 23.5 TL’ye inmesi. Şu anda maliyete göre yüzde 10’luk bir fiyat balonu var” dedi. Et ve Süt Kurumu’nun müdahalesine yönelik olarak konuşan Genel Müdür Kasım Piral, şu mesajları verdi:
ET FİYATINA SÜRPRİZ NEŞTER! ET FİYATINA SÜRPRİZ NEŞTER!
DAHA BÜYÜK DİLİMLERLE ALIM OLACAK: Kırmızı et fiyatındaki hareketlilik üzerine piyasaya müdahale kararı alındı ve bu ihale yapıldı. Son 1 yıldaki fiyat artışı yüzde 28 civarında oldu. Piyasayı karkas et ile dengelemeye çalışacağız. Piyasanın ihtiyacına göre ihaleler ve müdahale devam edecek. İhtiyaca göre daha büyük dilimler halinde ihale yapılacak.
AMAÇ PSİKOLOJİK ETKİYDİ: 3 bin 200 ton az bir miktar ama yine de piyasaya etkisi olur. Bu ihaledeki amaç, müdahale kurumunun varlığını ortaya koymaktı. Piyasaya önümüzdeki süreçte daha büyük alımla müdahale edeceğiz. Psikolojik etkisi de olacak. Et girişi ağustos ayı içinde yapılacak ve operasyon başlayacak.
ARTIK SOĞUTULMUŞ ET ALACAĞIZ: Canlı hayvan ithalatının piyasaya etkisi uzun vadeli oluyor. Karkas et daha kısa vadede çözüm ve anlık müdahale için kullanıldı. Dondurulmuş olarak girecek karkas ete şarküteri sanayicileri ve yemek sanayicilerinin ihtiyacı var.
HELAL KESİMLİ ET GELECEK: AB’nin hayvan hastalıklarında akredite ülkelerinden, helal kesimli etler gelecek.
FİYATLAR YÜZDE 10 GEVŞER: Hedefimiz şu anki piyasa fiyatlarının yüzde 10’luk gevşemesi. Türkiye’de hedeflediğimiz fiyat, 23.5 TL. Şu anki üretim maliyetlerine göre bu fiyat makul. Yüzde 10’luk bir volüm var maliyetlerin üzerinde.
KURBANA KADAR SÜRECEK: Bu müdahaleyi ağustos ve eylül için öngörmüştük. Kurban Bayramı sonrası gelişmelere bakacağız. Ancak bayramla birlikte et arzı ve fiyat gevşemesi olur. Yıl sonuna kadar da fiyatta hareketlenme olmaz. Sonbaharda da piyasaya et arzı olur ve fiyatta istikrar oluşur.
GÜNEY AMERİKA’DAN DA ALIM OLABİLİR
Piyasadaki duruma göre dünya piyasalarından ve Güney Amerika’dan da alım yapabiliriz. Güney Amerika’da fiyatlar daha gevşek.
Piyasayı kokluyoruz. İhtiyaca göre karar vereceğiz. Yürüyen ihale süreçleri var. Şekillendikçe karar verip 5 günde ihale yapabiliyoruz.
AVRUPA'DAN YARI FİYATA ATEŞİ DÜŞÜRECEK ET GELECEK
Gıda fiyatlarındaki gerilemeye rağmen kırmızı ette fiyatlar düşmüyor. Karkas etin kilogram fiyatı 26 TL’ye dayanınca harekete geçildi ve Et ve Süt Kurumu (ESK) dün Avrupa menşeli 3 bin 200 ton dondurulmuş sığır karkas eti alımı ihalesi gerçekleştirdi. İhaleye, biri yabancı 6 firma katıldı, 5 firma da pazarlık usulü ihale için teklif verdi.
İhalede verilen teklifler açıklandı, ihalenin sonucunun da kamuoyuna daha sonra duyurulacağı belirtildi. Verilen teklifler, 7 milyon 8 bin Euro ile 12 milyon 811 bin 200 Euro arasında değişti. Bu tekliflerden hareketle yapılan hesaba göre, talip şirketler ESK’ya ‘Karkas eti kilogram fiyatı 6.6 ile 12.2 TL arasında getirip teslim edebilirim’ taahhüdü verdi.
Şartnameye göre, şirketler bu eti 30’a yakın ülkeden getirebilecekler. Çoğunluğu Avrupa Birliği (AB) ülkelerinden oluşan bu ülkelerde karkas et fiyatı Türkiye’nin çok altında. AB verilerine göre, dana karkas etin kilogram fiyatı AB ortalamasında 12.4 TL seviyesinde. AB ülkeleri arasında en düşük fiyat ise Macaristan’da. Bu ülkede karkas etin fiyatı 5.4 TL’ye kadar düşüyor.
ET PAZARININ SADECE BİNDE 3’ÜNE DENK GELİYOR
İhaleyi kazanacak şirket yapacağı bağlantılarla alacağı eti getirip ESK’ya teslim edecek. ESK da kendi belirleyeceği fiyatla piyasaya sunacak. Peki, muhtemelen piyasa fiyatından daha ucuza satılacak olan bu etler, piyasada fiyatları değiştirebilecek mi?
Düşük ihtimal. Çünkü 3 bin 200 kilogramlık karkas et Türkiye’de pazarın yaklaşık binde 3’üne tekabül ediyor. Yani, piyasada fiyat hareketi yaratacak bir montan değil. Ama yine de piyasa oyuncularına göre ‘fiyatı düşürmese de ateşi almaya yönelik bir adım.’
SARAY GENEL MÜDÜRÜ / NADIR YÜRÜKTÜMEN
‘Besilik ithalatın etkisi ekim kasımda çıkar’
“İthalatı kısıtlayan dönemin ardından bu yılın başında besilik hayvan ithalatı kısıtlı da olsa yapıldı. Ancak besilik hayvanın geldikten sonra meralarda 7-8 ay kalması gerekiyor. Yani bu hayvanların piyasaya etkisini ekim kasım ayları geldiğinde ancak görürüz.
Fiyatlar artmaya devam edince, yetkililer de ateşi almaya yönelik ara çözüm için karkas eti ithalatı adımını attı. Kontrollü bir miktar bu, ama ucuz etin yolu tamamen açılırsa yerli üretici mahvolur. Adım doğru, ama yine de bu adım daha önce atılabilirdi.”
TESK BAŞKANI / BENDEVI PALANDÖKEN
‘Fiyat artışının tek nedeni spekülasyon’
“Her Kurban Bayramı öncesinde et fiyatlarında artış yaşanıyor. Kırmızı et fiyatlarındaki artış spekülasyondan ibaret.
Et fiyatlarındaki artışın önüne geçmek için küçükbaş hayvan üreticilerinin mutlaka desteklenmesi gerek. 2008- 2013 yılları arasında kişi başı et üretimi yüzde 92 arttı, yani arza yönelik bir fiyat artışı söz konusu değil.”
FİYATI FIRLAYAN ÜRÜNLERDE İTHALAT VE TAVAN FİYAT SİLAHI ÇEKİLİYOR, GÖZLER KIRMIZI ETTE
Kırmızı ette yaşanan fiyat krizi ilk değil. Daha önce de kırmızı et fiyatındaki kriz ithalat ve tavan fiyat tartışmalarını beraberinde getirmişti. İthalat, yerli üreticiyi korumak adına frenlenince fiyatları kontrol edebilmek için tavan fiyat uygulaması getirilebilmesi önerilmişti.
En son 2013’te ramazanla artan fiyatların gündem yaratmasının ardından ESK, tavan fiyata geçilebileceğini söylemişti. Şimdi tavan fiyat yine gündemde.
KURUFASULYE
2014 yılının başında fahiş biçimde artan fiyatlara önlem olarak kuru fasulyede ithalattan alınan vergi sıfırlanmıştı. Bir süre etkisini gösteren bu uygulamadan, aynı yılın sonunda vazgeçilmişti.
PATATES
Mayıs 2015’te patates fiyatlarının iki aylık artışı yüzde 56’yı bulunca, iddiaları araştırmak üzere stok baskınları yapılmış, bunun üzerine tavan fiyat uygulaması gündeme gelmişti.
UÇAK BİLETİ
Geçen yıl özellikle yüksek sezonda uçak bileti fiyatlarında büyük artışlar yaşanınca, geçici bir dönem için fiyatlara 400 TL’lik tavan fiyatı getirilmişti. Bir süre sonra uygulama sona erdi.
AKARYAKIT
Akaryakıt fiyatlarında kâr marjının çok yüksek tutulduğu iddiaları üzerine Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) bir süre pompa fiyatına tavan fiyat uyguladı
