Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi'nin Taraflar Konferansı'nın altıncı toplantısı (COP6) 13-18 Ekim 2014 tarihlerinde Moskova'da Dünya Ticaret Merkezi'ne gerçekleştirildi. Sözleşmeye imza atan 179 ülkenin hükümet temsilcilerinin katıldığı konferansta, tüm dünyada salgın boyutuna ulaşan tütün tüketiminin azaltılması için atılması gereken adımlar tartışılarak karara bağlandı. Konferansta tartışılan en önemli gündem maddelerinden biri olan ve üye ülkelere tütün mamullerinin tüketiminin düşürülmesi amacıyla vergilerin artırılmasını öneren 6. madde oy birliği ile kabul edildi. Sigara ile mücadelenin önündeki en önemli engellerden birinin, gençleri sigaraya özendiren elektronik sigara olduğu bildirildi.
YÜKSEK VERGİ DÜŞÜK TÜKETİM
Konferansın açılışında konuşan Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Margaret Chan özellikle, düşük ve orta gelirli ülkelerde, gelir artışı tütün tüketimini ve kullanım sıklığını artırdığına dikkat çekerek, “Dünya genelinde elde edilen bilgiler, tütün mamûllerinin fiyatlarındaki artışın halkın tüketim oranları üzerinde yarı yarıya bir etkisi olduğunu göstermektedir. Yani fiyattaki % 10'luk bir artış, tüketimde % 5 oranında bir düşüşle sonuçlanmaktadır. Ayrıca araştırmalar, fiyat artışının toplumun fakir kesimini ve gençleri daha fazla etkilediğini göstermektedir” dedi. Konferansta tartışılarak kabul edilen 6. madde, tütün ürünlerinin fiyatlarının toplumun alım gücü artışının ötesinde artırılmasıyla, özellikle gençlerin ve fakir halkın tütün ürünlerine erişiminin önlenmesini tavsiye ediyor. Ayrıca tüketicinin ucuz ürünlere yönelmesini engelleyen bir vergi düzenlemesi yapılması gerektiği üzerinde duruluyor.
YENİ TEHDİT ELEKTRONİK SİGARA
Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi'ne üye ülkelerin COP6'da ele aldığı önemli konulardan biri de tütün endüstrisinin sigara yasağını delmek için geliştirdiği yeni silah olan elektronik oldu. Dünya Sağlık Örgütü, geçtiğimiz aylarda yayınladığı raporda elektronik sigaranın bir sigara bırakma ürünü veya daha sağlıklı bir alternatif olarak pazarlandığına dikkat çekerek, elektronik sigaranın tütün kontrolü çabalarına karşı bir tehdit oluşturduğu vurgulamıştı. 2008-2012 arasında gençler arasında elektronik sigara denemenin oranının 2 kat arttığına işaret edilen raporda elektronik sigaranın klasik sigarayı bıraktırdığına dair kanıt olmadığı ve tedavi ürünü olarak algılanmaması gerekliliği vurgulanmıştı. Raporda en sağlıklı yöntemin sigarayı ve bütün nikotin ürünlerinin kullanımının bırakılması gerektiği vurgulanmıştı.
Dünya Sağlık Örgütü konferansta elektronik sigaranın halk sağlığı zararlarını önlemek üzere üye devletlerden, gençlere ve sigara içmeyenlere promosyon ve reklam yapılmasının engellenmesini, kullanıcı ve pasif maruz kalanların korunmasını, ispat edilmemiş sağlık yararları konusundaki açıklama ve reklamların yasaklanmasını talep etti.
Yılda 2 aylık kirayı sigaraya ödüyoruz
Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre Türk halkının %27'si tütün ürünü kullanıyor. 13-15 yaş arasındaki sigara kullanım oranı %7. Yılda 84 bin vatandaşımızı tütün kullanımına bağlı hastalıklardan kaybediyoruz. Sigaranın hem aile hem de sağlık bütçesine yükü oldukça ağır. Ortalama bir Türk ailesi aylık gelirinin yaklaşık %3'ünü sigaraya veriyor. Bu rakam aylık 16.5 kilo ekmek ya da 12 kilo süte, yıllık 2 aylık ev kirasına denk geliyor. Yıllık sağlık bütçesinin 81 milyon Amerikan Doları'nı ise akciğer kanserinin teşhis ve tedavisine harcıyoruz. Bütün bu olumsuz tabloya karşın Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi protokolüne uyularak kapalı kamusal alanda tütün ürünü kullanımı yasağı ve kapsamlı tütün reklam, tanıtım ve sponsorluk yasakları getirilmesi sayesinde sigara tüketimi 2008-2012 yılları arasında %31.2'den %27.1'e düşmüş durumda.
TÜRKİYE TÜTÜN KONTROLÜNDE ÖRNEK ÜLKE
Rusya Sağlık Bakanı Veronika Skvortsova (sağdan 2), COP 6 Başkanı Dr. Chan Jin Moon (solda) ve DSÖ Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi Sekreteri Vera Luiza da Costa e Silva'nın (sağda) katıldığı toplantıda Türkiye'deki tütün kontrolünü sorduğumuz DSÖ Genel Direktörü Margaret Chan (ortada), “Türkiye, elde ettiği başarılarla birçok ülke için örnek oluşturmaktadır” dedi.
Prof. Dr. Elif Dağlı: Sigaraya düz paket uygulaması getirilmeli
Tütün ürünü ambalajının bir reklam ve tanıtım aracı olmasını önlemenin en iyi yöntemi olarak tek tip paket öneriliyor
Tüm dünyada tanıtım faaliyetleri daralan tütün üreticisi şirketlerin sigara paketlerini reklam aracı olarak kullanmaya başladığını söyleyen Sağlık Enstitüsü Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, “Görsel çekiciliği yüksek şekilde tasarlanan sigara paketleri, insanların üzerlerinde taşıdıkları bir marka unsuru olarak pazarlanıyor. Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi, bu durumu engelleyerek yasal düzenlemelerin yapılmasını öngörüyor” dedi. Tütün ürünü paketinin bir reklam ve tanıtım aracı olmasını önlemenin en iyi yöntemi olarak, 2012'den itibaren Avustralya'da uygulanan düz paket gösterildiğini ifade eden Prof. Dr. Dağlı, “Türkiye'de de, sigara şirketlerinin paketleri bir iletişim aracı olarak kullanmalarının önlenmesi ve tüketimin azaltılması için düz pakete geçiş önemli bir adım olacaktır” diye konuştu.
