Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, bu yıl pamuk rekoltesinde yüzde 20'lik artış beklediklerini belirterek, 2017 bitmeden priminin 90 kuruş olarak açıklanması halinde pamuk üretiminin 1 milyon tona ulaşacağını söyledi.
Doğru, pamuk üretiminde yaşanan son gelişmeleri değerlendirdi. 1990'lı yıllarda 950 bin ton olan Türkiye'nin pamuk üretiminin gelinen süreçte 650-700 bin tonlara kadar gerilediğini ifade eden Doğru, son gelişmelerden sonra yavaş yavaş da olsa pamuğa dönüşün başladığını kaydetti.
Türkiye'de pamuğa talep artarken, üretimde yaşanan gerilemenin iki ana nedeni olduğunu ifade eden Doğru, "Bunlardan birincisi yanlış tarım politikaları. İkincisi ise üretici tercihi" dedi.
Doğru, üretim maliyetlerinin yüksek olması, verilen desteklerin yetersiz kalması, alım garantisinin olmaması ve Gümrük Birliği Anlaşması'nın pamuk üretimini bitirme noktasına getirdiğini dile getirdi. Mutlu Doğru, "Türkiye'de pamuğun ihracatına fon koydular. İhracat yapamadık. Avrupa Birliği'ne üyelik sürecinde lif pamuğunu sanayi ürünü kabul ettik. Avrupa'dan, Yunanistan'dan gelen pamuğun sıfır gümrükle girmesine olanak sağlandı. Yunanistan'da 300 kilo ürün alan üreticiyi zengin ederken, Adana'da, Harran'da 500-600 kilo ürün alan üreticimizi pamuk ekemez hale getirdik" diye konuştu.
"Üretici önünü göremedi"
Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, durumun küresel güçlerin planı olduğuna dikkat çekerek, "Bakın Amerika 10 yıllık GSM kredisi vererek deposundaki yıllanmış lif pamuğun bize ithal edilmesinin yolunu açtı. Bu bir politikadır. Ama biz bu konularda hep ters düşündük, yanlış düşündük. 90'lı yıllarda uygulamaya başlanan yanlış politikaların üzerine birde yüksek üretim maliyetleri eklenince önünü göremeyen pamuk üreticisi farklı ürünlere yöneldi" ifadelerini kullandı.
"Üretici tercihleri değişti"
Pamuğun, üretimi, bakımı, hasadı zor ve yüksek maliyetli bir ürün olduğuna dikkat çeken Doğru, şunları kaydetti:
"Beyaz sinekle mücadele ediyorsunuz, kurtla mücadele ediyorsunuz. Zirai mücadelesi pahalı. Toplama maliyeti yüksek. Mısırda dekar başına hasat maliyeti 20-25 lira iken, pamukta 100 lira civarında. Ayrıca alım garantisi yok. Pamuğun alıcısı konumunda olan bazı tesisler kapandı. Çırçır fabrikaları eskisi kadar fazla değil. Ege Bölgesi'nde TARİŞ, Güneydoğu ve Çukurova'da ÇUKOBİRLİK var. Bu tarım satış kooperatifleri bizim, ama yöneten biz değiliz. Ayrıca bu kooperatiflerin eski alım gücü olmamasından ötürü pamukta alım garantisi yok. Hal böyle olunca, üretici tercihini değiştirerek bölgemizde, mısıra, narenciyeye, Ege Bölgesi'nde, Güneydoğu'da mısıra yöneldi. Mısır, tüketimi fazla, depolaması kolay, TMO'nun alım garantisi verdiği, maliyeti düşük olan bir ürün. Ayrıca her yıl yeni tohumların çıkması ve rekoltenin artması da tercih nedenleri arasında yer alıyor."
Rekolte'de yüzde 20 artış beklentisi
Mutlu Doğru, sıkıntılara rağmen, dünya pamuk fiyatlarının yükselmesi ve destekleme primlerinin artmasıyla yavaş yavaş da olsa pamuk üretimine dönüşün başladığını kaydetti.
Başkan Doğru, Temmuz ayında destekleme priminin 80 kuruş olarak açıklandığını söyleyerek, "Piyasalardaki beklenti yükselince üretime yansıdı. Bizim tahminimize göre bu yıl Türkiye'nin pamuk üretiminde yüzde 20 civarında bir artış yaşanacak" dedi.
Kapasite 2 milyon ton
Türkiye'de yıllık 1 milyon ton pamuk üretiminin hayal olmadığına dikkat çeken Doğru, "Eğer 2017 bitmeden destekleme primi 90 kuruş olarak açıklanırsa Ege, Akdeniz, Güneydoğu ve Harran'da üretici pamuk ekimine tekrar dönecektir" diye konuştu.
Pamuğun stratejik bir ürün olduğunu vurgulayan Doğru, "Pamuk aslında çok stratejik bir bitki. Dünyada belli bir kuşakta ekilebilen bir ürün. Karadeniz'de, İç Anadolu'da pamuk ekemezsiniz. Ama mısır, soya, ayçiçeği gibi ürünler ekilebilir. Biz bu avantajımızı kullanmıyoruz. Eğer, Harran'da, Çukurova'da, Ege'de kapasitenin tamamın kullanabilirsek 2 milyon ton rekolte alabiliriz. Geçmişte pamuğu Yunanistan'dan alan sanayiciler şimdi, "pamuk ekin, ne gerekiyorsa biz verelim" diyor. Doğruyu bulduk ama biraz geç bulduk. İnşallah Tarım Bakanlığının da desteğiyle pamuk üretimi artar" dedi.
Üreticinin beklentileri
Pamuk ekiminin yeniden cazip hale gelmesi için üreticinin hükümetten beklentileri olduğunu da dile getiren Mutlu Doğru, şunları söyledi:
"En önemli sorun gümrük vergisi. Dünya Ticaret Örgütü tarım ürünlerinde gümrük vergisini belirleme inisiyatifini ülkelerin kendisine bırakmış. Tarım ürünlerinde neye ihtiyacınız var belirleyin, asgari limitlerinizi yazın ve buna da uyun diyor. Biz mısıra yüzde 130 demişiz, buğdayda da öyle. Pamuğa ise yüzde 13 koşmuşuz. Bunun da üzerine çıkamıyoruz. Yüzde 13 gümrük vergisi dünya maliyetleri karşısında kurtarmıyor. Yapılan yanlışlardan bir tanesi de budur. Gümrük vergisinin biraz daha yükselmesi lazım. Bilhassa iplikte. Pamuk ipliğinde şuan yüzde 10'luk bir fiyat farkı var, yurt dışından daha ucuza geliyor. Eğer pamuk ipliğindeki gümrük vergisi yüzde 10'a çıkarılırsa fiyatlar aynı olacaktır. Ben inanıyorum ki tekstil üreticisi bizim ipliğimizi tercih edecektir. Pamuk ipliğindeki yüzde 10'luk gümrük vergisi artışı pamuk üretimini arttıracak, gelecek sene ekime de yansıyacaktır."
"Toplama maliyeti yüksek"
Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, yüksek toplama maliyetlerinin de önemli bir sorun olduğunu belirterek, "Toplama maliyetlerinin düşmesi için devletten destek bekliyoruz. Türkiye'de pamuk toplama makinelerinin sayısının artması için KDV'nin düşürülmesini, leasing ile temin edildiğinde KDV'nin sıfırlanmasını istiyoruz. Ayrıca yurt dışından ikinci el pamuk toplama makinelerinin getirilebilmesi için mevzuat değişikliği yapılmasını istiyoruz. Yapılacak bu düzenlemeler pamuk toplama maliyetini düşecektir" ifadelerini kullandı.
Sürdürülebilir pamuk ekimi için 10 yıllık, 20 yıllık üretim planlaması yapılması gerektiğine dikkat çeken Doğru, "Pamuk üretiminin nasıl yapılacağının çalışmasını yapmak lazım. Üretici hep ithalatla tehdit ediliyor. İthal edersiniz ama günün birinde ithalat için kapısına dayandığınız ülke "satmıyorum" derse ne yapacağız. Bunları düşünüp ona göre planlama yapmalıyız" diye konuştu.
