Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Mart ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi. Çandır, gıdada yaşanan fiyat düşüşünün Rusya ambargosu nedeniyle iç piyasaya sürülen ürünlerin oluşturduğu arz fazlasından kaynaklandığını söyledi.
Son 14 yılın Mart aylarında ilk kez TÜFE'nin yüzde -0,04 ile negatif enflasyon olarak ilan edildiğini belirten ATB Başkanı Ali Çandır, "Bu gerçekleşmede en büyük etken, gıda ve alkolsüz içecekler kaleminde yaşanan yüzde -1,53'lük fiyat düşüşü oldu. Son 14 yıldaki Mart aylarında ilk kez gıda fiyatları negatif gerçekleşmiştir. Mart ayı itibariyle ilan edilen yıllık TÜFE (manşet enflasyon) ise yüzde 8,78'den, yüzde 7,46'ya düşmüştür. Çünkü yıllık gıda enflasyonu da yüzde 8,83'ten, yüzde 4,58 gibi neredeyse yarı yarıya düşmüştür. Gıda kaleminden kaynaklanan bu hızlı düşüş, diğer enflasyon kalemleriyle desteklenmediği için çekirdek enflasyon (I Endeksi), katılığını korumuş ve yıllık olarak yüzde 9,72'den ancak yüzde 9,51'e gerileyebilmiştir" dedi.
Yılın geriye kalan 9 ayındaki geçen yıl gerçekleşmeleri dikkate alındığında tüketici enflasyonunda düşme eğilimi için fırsat sunan ayların Nisan ve Ekim ayları olduğunu söyleyen Çandır, "Çünkü sadece bu ayların geçen yılki rakamları sırasıyla yüzde 1,63 ve yüzde 1,55 olarak ilan edilmiştir. Bu demektir ki, 2016 yılı Nisan ve Ekim aylarında bu rakamların altında kalma potansiyelimiz, tüketici enflasyonunun düşmeye devam etmesi için bir fırsattır. Umuyorum ve diliyorum ki, bu fırsatları kaçırmayız. Katılığını halen devam ettirmekte olan çekirdek enflasyon için de bu düşme fırsatları mevcuttur" dedi.
Yurtiçi üretici enflasyonundaki (Yİ_ÜFE) Mart ayı gerçekleşmelerinin gelecek için bünyesinde benzer fırsatlar barındırmadığını kaydeden Çandır, "Yani Mart ayında aylık yüzde 0,40 ve yıllık yüzde 3,80 olarak ilan edilen Yİ_ÜFE, katılığını korumaya devam edeceği beklentisinde olmak daha gerçekçidir. Ekonomik aktörlerin enflasyon beklentilerini gerileten ve kendilerini iyimserliğe sevk eden nedenler arasında, bir önceki anket döneminde 3,14 olan yılsonu döviz kuru (dolar/TL) beklentisinin, bu anket döneminde 3,11'ye gerilemiş olmasıdır. Yani döviz temelli maliyetlerin azalacağı beklentisi yatmakta ve aylık negatif gerçekleşme de bu beklentiyi desteklemektedir" diye konuştu.
"BATI AKDENİZ'DE FİYATLAR ARTTI"
Batı Akdeniz'deki fiyat değişimlerini de değerlendiren Çandır, şunları kaydetti:
"TÜİK verilerine göre, Antalya, Burdur ve Isparta'nın yer aldığı bölgemizde Mart ayında TÜFE'de ülke geneline ters yönlü olarak bir artış gerçekleşmiş ve bu artış oranı yüzde 0,02 olmuştur. Bir başka deyişle Mart ayında ülke genelinde tüketici fiyatları gerilerken, Batı Akdeniz'de artış olmuştur. Yıllık olarak ise bölgedeki fiyat artış oranı yüzde 7,68 şeklinde gerçekleşti. Böylece uzun bir aradan sonra Batı Akdeniz enflasyonu, Türkiye genel enflasyonunun üzerine çıkmıştır. Mart ayındaki bu rakamlar ışığında Batı Akdeniz Bölgesi'nin 26 alt bölge içinde fiyatların arttığı 8 bölge arasında yer aldığını da söyleyebiliriz. Bölgemizde ve kentimizde ekonomik faaliyetlerin daraldığı bir dönemde fiyatların, ülke genelinin üzerinde seyreder duruma gelmesi, gelecek için ekonomik hareketlilik ve büyüme bakımından iyi bir öncü gösterge değildir."
FİYAT DÜŞÜŞÜNDE RUSYA ETKİSİ
Ali Çandır, ürün bazında sivri biberin yüzde 17,78'lik artışla zam şampiyonu olduğunu, harcama grubunda ise yüzde 1,21 artışla sağlık hizmetlerinin zam şampiyonu olduğunu kaydederken, "Ürün fiyat artışı sıralamasında sonraki sıralarda her ne kadar tarımsal ürünler gelmiş olsa da, bakıyoruz ki ürün grupları içinde en fazla fiyat azalmasının olduğu grup yüzde -1,53 gerilemeyle gıda ve alkolsüz içecekler grubu olmuş" dedi.
Gıda ve alkolsüz içecekler ile haberleşme grupları dışında tüm ürün gruplarında aylık bazda fiyat artışı olurken, TÜFE'nin negatif değere sahip olmasının tarımsal fiyatların önemi de ortaya koyduğunu vurgulayan Ali Çandır, "Gıda fiyatlarının bu denli azalmasının altında, önceki dönemlerde Rusya'ya gönderilen ihraç mallarının artık iç piyasaya sürülmesi, bunun da arzı artırması yatmaktadır. Ayrıca kurların düşmesinin yanında Şubat ayındaki yüzde -0,20'lik Yİ_ÜFE de Mart ayında TÜFE'ye yansımış bulunmakta" değerlendirmesinde bulundu.
