Doğu Akdeniz, Ortadoğu ve Karadeniz’in kuzeyinde sürekli şiddetlenen çatışmalar 2013 rakamlarıyla Türkiye’nin 6 ülkeyle toplam 60 milyar dolarlık dış ticaretini tehdit ediyor. Bu Türkiye’nin ihracatının yüzde 18.1’i ve ithalatının yüzde 12.9’u anlamına geliyor. 60 milyar dolar, toplam ticaret hacminin ise yüzde 14.8’ini oluşturuyor.

Son iki günde İsrail’in Gazze’ye düzenlediği operasyon son yılların en büyüğüne dönüşürken ABD’nin Ukrayna krizi yüzünden Rusya’ya yeni yaptırımlarının hemen ardından Malezya Havayolları uçağı düşürüldü. Düşürülen uçak ABD ve AB’den Rusya’ya daha fazla yaptırım uygulanacağı beklentisine neden oldu. Hazirandan bu yana Irak, IŞİD kaynaklı iç savaş ortamına sürüklendi. Libya’da farklı milis gruplarının çatışmalarının artan şiddeti ülkede hayatı durdurdu. Suriye’de ise üç yıldır devam eden savaş bir türlü bitmiyor. Söz konusu 6 ülkeden Türkiye’nin toplam ithalatı 32.5 milyar dolar. Ancak bunun 25’ini Türkiye’nin önemli bir doğalgaz tedarikçisi olan Rusya’dan yapılan ithalat oluşturuyor. ABD’nin yaptırım listesine Türkiye’ye gazı satan Gazprom’un bankasının alınması endişeleri körükledi. Yaptırımların genişlemesinin geçmişte İran’la yaşandığı gibi ticareti sınırlayıcı etkisinden korkuluyor.

İSRAİL’LE DÜŞMEDİ

Türkiye-İsrail ilişkileri 2009 One Minute Olayı ve 2010 Mavi Marmara Baskını’ndan bu yana Filistin kaynaklı gerginliğe sahne oluyor. Ancak bu ticari ilişkilere neredeyse hiç yansımadı. İsrail’le ticaret hacmi 2008’de 3.3 milyar dolardı. Rakam 2013’te 5 milyar dolara ulaştı. 5 yılda ticaret hep Türkiye’nin lehine gerçekleşti. 2013 rakamlarına bakıldığında Libya, Irak ve Suriye’de ihracatın arttığı sonucu çıkıyor. Ancak bu tablo 2014’ün ilk 6 ayı itibarıyla değişmiş durumda. Irak’la dış ticaret ise haziranla birlikte hızla düşüşe geçti.

İNŞAAT DEMİRİ TÜRKİYE’DEN ÇİMENTOSUYLA

İsrail ithal ettiği inşaat demirinin yüzde 95’i ve çimentonun yüzde 52’sini Türkiye’den alıyor. Türkiye’nin İsrail’e en büyük ihracat kalemini binek araç oluşturuyor.

‘RUSYA’YA YAPTIRIM ARTARSA HERKES ETKİLENECEK’

Türk-Ukrayna İş Konseyi Başkanı Ruşen Çetin, “Uçak olayından sonra hafta sonunu geçip ABD’nin tepkisinin belli olmasını beklemek gerekiyor. Rusya’ya yaptırımları genişletirse ister istemez herkesin işini etkiler. Çünkü birçok firma iki ülkeyle aynı anda iş yapıyor” şeklinde konuştu. Çetin, Ukrayna’nın doğusunda düzen olmadığını belirtti.

124.5 ton jet yakıtı sattık 3.750 ton aldık
İsrail’e jet yakıtı satıldığına dair tartışmalar devam ediyor. TÜİK verileri bu yılın ilk 5 ayında Türkiye’den İsrail’e 124.5 ton jet yakıtı satıldığını gösteriyor. Tamamı mart ayında yapıldı. Ancak Türkiye’nin de İsrail’den 3 bin 750 ton jet yakıtı aldığı görülüyor. İki ülke arasındaki jet yakıtı ticaretinin asıl 2011’de yapıldığı anlaşılıyor. O yıl Türkiye 33 bin ton jet yakıtı ihraç ederken, 43 bin ton aldı.

Petrol 108 doları aştı, piyasa güvenli limana sığındı
Malezya Havayolları’na ait bir yolcu uçağının RusyaUkrayna sınırı yakınında düşürüldüğü haberi ve İsrail’in Gazze’ye kara harekâtı başlatması ile tüm dünyada borsalar düştü ve para birimleri değer kaybetti. Dolar en son 25 Haziran’da gördüğü 2.1430’u aştı. Dünkü kapanış ise 2.12 lira olarak gerçekleşti. Borsa ise önceki gün yarım puan gerilemesinin ardından dün seans sonuna doğru gelen alımlarla yüzde 0.65 yükselerek artıya geçti ve 82 bin 314 puandan kapandı.

Gerginlik kendisini petrol ve altında gösterdi. Son 1 ayda yüzde 8 gerileyerek 115 dolardan 105 dolara inen petrol fiyatları 2 günde yüzde 2.1 artarak 108 doları geçti. Altın dün bin 316 dolara kadar çıktı. Merkez’in önceki gün politika faizini 0.5 puan düşürerek yüzde 8.25’e çekmesinin ardından faiz ve dolarda meydana gelen gerileme de sona erdi. 2 yıllık gösterge tahvil faizi dünkü kapanışa göre 0.13 puan yükseldi. Faiz yüzde 8.28’e çıktı.

‘8 sene önce başlayan yatırım, geri dönüş zor’

1.2 milyar dolarla İsrail’deki en büyük Türk yatırımcı Ahmet Zorlu yatırım kararını 8 yıl önce verdiklerini vurgulayarak siyasi gerilimin olası etkisiyle ilgili “8 yıllık yatırımdan geri dönüş zor” dedi

İsrail’in Gazze’ye kara harekâtıyla saldırmasının ardından Türkiye ve İsrail’in siyasi ilişkileri bir kez daha gerildi. Geçmiş yıllarda farklı nedenlerle defalarca siyasi gerilimin yaşandığı ülkede en büyük Türk yatırımcı Zorlu Holding’in patronu Ahmet Zorlu. İsrail’de 1.2 milyar dolarlık doğalgaz santral yatırımı bulunan Zorlu, söz konusu yatırım kararlarının 7-8 yıl önce alınmış ve uygulanmaya başlanmış bir karar olduğunu vurguladı. “Bu kadar zaman geçmiş, yatırımlar başlamış, hizmete girmiş veya girecek, bu aşamadan sonra geri dönüş zor” diye konuşan Zorlu, bölgede aklıselimin galip gelmesini ve üzücü olayların yaşanmamasını temenni ettiğini dile getirdi. Zorlu, “Ne ortaklarımızla ilişkimizde bu siyasi gerilimlerin sözü geçiyor, ne de siyasilerden bize bu yönde bir talep geldi. Şu an gündemde böyle bir durum yok” derken, bu senenin sonunda hizmete girecek olan 250 milyon dolarlık bir ek yatırımları olduğunu da sözlerine ekledi.