Türkiye’deki yabancı istihdamına yönelik rakamları ve yorumlarını paylaşan Secretcv.com Genel Müdürü Okan Tütüncü, “Secretcv.com’da iş arayan yabancı adayların sayısı geçen seneye göre yüzde 23 arttı. Bunların 5’te 1’i üst düzey pozisyonlara başvuruyor. Maaşları asgari ücrete endeksli olan yabancılara, bazı meslekleri yapmak ise yasak” dedi.
Son yıllarda yabancı adayların ciddi bir artış gösterdiğini vurgulayan Secretcv.com Genel Müdürü Okan Tütüncü, “Secretcv.com’da şu anda kayıtlı 210 bin yabancı aday bulunuyor. Geçen seneye göre iş arayan yabancı aday sayısı yüzde 23 arttı. Türkiye’de yatırım yapan yabancı şirketler her geçen gün artıyor. Bizler de ülkenin yalnızca yabancı şirketler için değil, yabancı çalışanlar için de çekim merkezi durumda olduğunu gözlemliyoruz. Son yıllarda özellikle Ortadoğu’daki istikrarsızlık da Türkiye’deki işgücü piyasasını yakından ilgilendiriyor” dedi.
İnternetten iş arayanların uyruğu ve sektörü farklılaşıyor
Secretcv.com’da yabancı uyruklu adayların ülkelere göre dağılımına bakıldığında, en çok CV’nin sırasıyla yüzde 33 ile Bulgaristan’dan, yüzde 13 ile Almanya’dan ve yüzde 6 ile Azerbeycan’dan kaydedildiği görülüyor. Onları KKTC, Fransa ve ABD izliyor.
Secretcv.com Genel Müdürü Okan Tütüncü, “Verilerimizi Çalışma Bakanlığı’nınkilerle karşılaştırdığımızda, Secretcv.com’a CV yükleyenlerle Türkiye genelinde çalışma izni başvurusu yapanlar arasında ülkeler açısından farklılıklar olduğunu görüyoruz. Bunun nedeni internet üzerinden iş arayan yabancılarla diğer yollardan ülkeye gelerek çalışanlar arasındaki sektörel ve niteliksel farklılıklar. Daha nitelikli işgücü gerektiren sektör ve pozisyonlarda, internetten iş başvurusu yapma oranı da yükseliyor” dedi. Örneğin, Secretcv.com’daki toplam 210 bin adayın yüzde 18,10’u Mağazacılık ve Perakendecilik sektöründe iş arıyor. Onu sırasıyla yüzde 7,40 ile Tekstil ve yüzde 6 ile Bankacılık/Finans sektörü izliyor" diye konuştu.
Üst düzey pozisyonlarda iş arayan 42 bin aday var
Secretcv.com üzerinden iş arayan yabancı adaylarla ilgili rakamları paylaşan Tütüncü, şöyle devam etti: “Şu andaki başvuruların 5’te 1’i yöneticilik pozisyonlarına yönelik. Yani toplam 42 bin yabancı aday şu anda Türkiye’de yönetici olmak istiyor. Bu 42 bin kişi toplam 169 bin açık pozisyona başvurmuş. Bir adayın birden fazla pozisyona başvurabildiğini de akıldan çıkartmamak gerekiyor” dedi. Yöneticilik pozisyonuna yönelik iş arayanların sektörel dağılımına bakıldığında da, yüzde 18,43 ile yine Mağazacılık ve Perakendecilik ilk sırada. Onu yüzde 7,70 ile Gıda, yüzde 6,94 ile Tekstil sektörü izliyor.
2010'da Türkiye'de çalışma izni için başvuran yabancıların sayısı 5 bin 339 iken, bu sayı 2013'te 48 bin 279 oldu. 2010'daki 5 bin 339 başvurudan 2 bin 839 tanesi onaylanırken, 2013'te bu rakam 30 bin 241'e yükseldi. Yani 4 yılda çalışma izni alanların sayısı 10 kattan fazla arttı.
Son yıllara bakıldığında asıl kırılma 2011-2012 yılları arasında yaşanmış görünüyor. 2011 yılında Türkiye’de çalışma izni için yapılan başvuruların sayısı 20 bin 412 iken, bu rakam bir sonraki yıl neredeyse ikiye katlanarak 40 bin 55 kişiye yükseldi. Başvurusu sonrası çalışma izni alanların sayısında da benzer oranda bir yükselme görünüyor. Bu artışta kadınlara verilen çalışma izni sayısının bir yılda 3 bin 883’ten 12 bin 630’a çıkması belirleyici oldu. Böylece yabancılara verilen çalışma izninde seneler içinde yüzde 50’ye yakın oranlarda pay alan kadın-erkek dağılımı, ilk kez yüzde 60’a yüzde 40 olarak kadınlar lehine değişmiş oldu.
2013 verilerine göre, Türkiye’de çalışma izni alanların uyruklarına bakıldığında, Gürcistan vatandaşları 6 bin 225 kişi ile ilk sırada görünüyor. Onları sırasıyla 2 bin 218 kişi ile Çinliler, bin 781 kişi ile Türkmenistan vatandaşları takip ediyor. Yani Türkiye’de çalışan yabancıların yüzde 20’sini Gürcüler oluşturuyor. Secretcv.com Genel Müdürü Tütüncü, “Gürcistan’dan gelenler için vize muafiyet süresinin üç ay olması büyük avantaj yaratıyor. Bu süre içerisinde çalışma izni için başvurabiliyorlar” dedi. Gürcüler genellikle ‘Ev içi çalışan personel’ kategorisinde, yaşlı ve çocuk bakımından sorumlu olarak çalışıyorlar. Türkiye’deki çalışma izni alan yabancıların tümüne bakıldığında da bu kategori en çok kişinin çalıştığı alan.
Yabancı çalışanların cinsiyetlerine ve geldikleri ülkelere göre dağılımına bakıldığında, kadınların genellikle komşu ülkelerden geldiği, erkekler arasında ise Batı ülkelerinden gelenlerin üst sıralara yerleştiği görülüyor.
Yabancıların maaşları asgari ücrete endeksli
4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun’un Uygulama Yönetmeliğine göre, başvuru sahibi işyerlerinin ve yabancıların karşılaması zorunlu bazı değerlendirme kriterleri bulunuyor. Örneğin çalışma izni talep edilen işyerinde en az 5 Türk vatandaşının istihdamı zorunlu tutuluyor. İlk yabancıdan sonraki her bir yabancı başına da beşer Türk vatandaşı istihdam etmek gerekiyor. Yabancı devlet havayollarının Türkiye temsilciliklerinde, eğitim sektörü ve ev hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ise, bu kural uygulanmıyor.
Türkiye’deki yabancı çalışanların maaşları asgari ücrete endekslenerek devlet güvencesine alınmış. İşveren tarafından ödenecek ücretin, başvuru tarihi itibariyle yürürlükte bulunan asgari ücret tutarı dikkate alınarak hesaplanması zorunlu tutuluyor. Örneğin, üst düzey yöneticiler, pilotlar, mühendis ve mimarlara asgari ücretin en az 6,5 katı ödenmek zorunda. Öğretmenler, psikologlar, müzisyen ve sahne sanatçısı unvanlarında çalışacak yabancılar için asgari ücretin 3 katı, ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar için ise asgari ücretin 1,5 katı ücret ödenmesi gerekiyor.
Diş doktorluğu, eczacılık, avukatlık, gümrük müşavirliği yabancılara yasak
Yabancılar çeşitli kanunlar gereği Türkiye’de bazı meslekleri ve görevleri icra edemiyorlar. Bunların arasında diş doktorluğu, eczacılık, veterinerlik, özel hastanerlerde sorumlu müdürlük, avukatlık, noterlik, balıkçılık ve kaptanlık ile gümrük müşavirliği var. Bu konudaki detaylı bilgi Çalışma Bakanlığı’nın internet sitesinden alınabiliyor."
